Euskarazko diktaketa-sistema berria, dibertsitate funtzionala duten haur eta gazteentzako lagungarri
NLP adimen artifizialeko zentroak, Euskal Herriko Ikastolen Elkarteak, Seaskako
Integrazio Batzordeak eta Nafarroako Sortzen Elkarteak bultzatuta, Languneren
aholkularitzarekin eta ‘Euroeskualdeko hiritartasuna’ deialdiko dirulaguntzari eta
SPRIren dirulaguntzari esker.
“Sistema hau oso baliagarria izango da desgaitasun motorrak dituzten haur eta
gaztetxoen ikasketa-prozesuan —dio Igor Leturia Oraiko hizketa-teknologien
arduradunak—; izan ere, euskarazko idazlanak egin ahal izango dituzte, tekleatu
beharrik izan gabe, testua hizketa bidez diktatuta”. Dagoeneko erabat garatuta dagoen
plataformak “euskaraz esandakoa transkribatu egiten du, eta hizketa bidezko
komandoak erabiliz egin daitezke aldaketak edo zuzenketak”, azaldu du.
Hizkuntza- eta hizketa-teknologiak oso baliagarriak dira hezkuntzaren munduan ikasle
guztien inklusibitatea lortzeko bidean. Ikastetxeetako egunerokoan erabiltzen diren
sistema eragileek, ofimatika programek edo onlineko zerbitzu gehienek integratuta
dauzkate hizketaren sorkuntzako, itzulpen automatikoko eta hizketaren ezagutza
automatikoko sistemak. Baina horietako gehienak ez dira erabilgarri euskaraz, eta ez
daude haurren ahotsetarako prestatuta.
Hain zuzen ere, Euskal Herriko Hizkuntza Industrien Elkartearen, Languneren,
helburua da “hizkuntza-teknologiak bizitzako esparru guztietara zabaltzea eta
teknologiaren inklusibitatea lortzea; besteak beste, kontuan hartzen dugu behar
bereziak dituzten haurrek teknologia erabiltzeko zer zailtasun dituzten”, azaldu du
Lohitzune Txarola Languneko zuzendariak. Hortik abiatuta, Orairekin elkarlanean
ezarri ziren AskHezi proiektuaren oinarriak duela hiru urte.
Euskarazko hizketa testu bihurtzeko Oraik orain arte garatutako tresnak haurren
ahotsetara egokitzeko eta eredu neuronalak entrenatzeko, Euskal Herri osoko zenbait
ikastola eta eskola publikotako 479 ikasleren ahotsak grabatu dira: 70.000 grabaketatik
gora egin dira.
Hurrengo erronka: sistema martxan jartzea
Proiektuaren sustatzaileak pozik daude lortutako emaitzarekin: “Oso interesgarria eta
polita izan da prozesua. Hizkuntza-teknologien eta adimen artifizialaren aplikazio oso
baliagarria da hau, dibertsitate funtzionala duten haurrei euskaraz ikas dezaten
laguntzeko tresna bat sortu baitugu”. Baina tresna erabiltzaileengana iristeko azken
urratsa falta da.
“Plataforma garatuta dago, baina ez da ordenagailuan instalatuta soilik dabilen zerbait.
Hizketa-teknologietako eta adimen artifizialeko tresna hauek sare neuronaletan
oinarritzen dira eta sare neuronal horiek ordenagailu ahaltsuak behar izaten dituzte —
azaldu du Oraiko ikertzaileak—. Plataforma bera hainbat haur edo gaztek erabili behar
badute aldi berean, horrek azpiegitura bat eskatzen du, zerbitzariak behar dira
horretarako. Eskalagarritasuna da gure erronka handiena orain”.
Behar bereziak dituzten umeen gurasoek eskatuta jarri zen AskHezi proiektua martxan,
eta itxaropentsu daude tresna berriarekin: “Ikasketa-prozesu bat beharko dute gure
seme-alabek tresna nola erabili, komandoak ikasi eta sistema probatzeko. Baina oso
aukera ona zabaltzen zaigu euskarazko ikasketa-prozesuan aurrera egiteko”, dio
Gabriel Martiarenak (proiektuaren bultzatzaile izan den gurasoetako bat).
AskHeziren sustatzaileek (Ikastolen Elkarteak, Seaskako Integrazio Batzordeak eta
Sortzen Elkarteak) balio handia ematen diote proiektua aurrera ateratzeko izan duten
lankidetzari: “Euskal Herriko hiru lurralde administratiboetako sare publikoko eta
ikastoletako hainbat ikastetxek bultzatuta lankidetzan aritu gara behar berezi bat
daukaten haurrek euskaraz ikasteko duten eskubidea bermatzeko lanean”.
Proiektuaren sustatzaileek, halaber, garrantzi handia ematen diete euskarazko
diktaketa-sistema hau garatu ahal izateko jaso diren dirulaguntzei: Euroeskualdearen
Akitania Berria – Euskadi – Nafarroa programak bi urtez lagundu du proiektua, eta
Eusko Jaurlaritzak ere diruz lagundu du SPRIren Adimen Artifizial Aplikatua deialdiaren
bidez.
Lotutako albisteak
CAI, lehiaketan gizakiak gainditu dituen zibersegurtasunerako kode irekiko lehen framework-a
Alias Robotics euskal enpresak burutu du proiektu hori, eta EIC Accelerator Europako programaren finantzaketa izan du.
Roman Orús: “Multiverse Computing-ek konputazio kuantikoa edo IA bezalako teknologia konplexuak ingurune errealetara eramaten jakin du”
Donostiako enpresak konputazio kuantikoa bultzatzen du Euskaditik, eta goi-mailako irtenbideak garatzen ditu, hala nola CompactifAI tresna, adimen artifizialeko ereduak konprimitzeko aukera ematen duena, zehaztasunari eutsiz.
EatAmigo, ostalaritzako eskaerak automatizatzeko AA erabiltzen duen tresna
Gipuzkoako enpresak jatetxeekin, ostalaritza kateekin eta elikagai banaketa enpresekin egiten du lan estatu mailan, eta duela gutxi Mexikon lortu du lehen bezeroa.
Pozikek osasun mentaleko estrategietan inbertitzeko itzulkina maximizatzen laguntzen die enpresei
Bere plataformak aukera ematen du langileei buruzko informazioa biltzeko eta enpresen zuzendaritzari produktibitatea hobetzeko tresnak emateko, langileen ongizatearen bitartez.
Iametzak euskarazko komunikazioaren eta digitalizazioaren aldeko apustua lantzen du
Gipuzkoako enpresak NextCloud plataforma txertatu du azken urteetan bere eskaintzan, eta horrekin enpresa industrialetara iristea du helburu.
Teknikerrek ‘Quantum Machine Learning’ teknologiak erabiltzen ditu AAren errendimendua hobetzeko
BRTA Quantum proiektuak eredu kuantiko bat aplikatzea lortu du fabrikazio aditiboko prozesu batean metal baten azken egoera estimatzeko.
Mª Teresa Linaza (Vicomtech): “Beharrezkoa da ekosistema logistikoa hobeto koordinatzea sektorearen deskarbonizazioari aurre egiteko”
Teknologia digitaletan espezializatutako ikerketa aplikatuko zentroak adimen artifizialean oinarritutako soluzioak garatzen ditu, ibilbideak optimizatzeko eta energia-eraginkortasuna hobetzeko.
Aratubo: “IA funtsezko zeregina betetzen ari da gure eraginkortasuna eta berritzeko gaitasuna hobetzeko”
Enpresaren historia hazkunde azkar eta iraunkor batek markatu du. BAICeko bazkide da 2022tik, eta SPRI Taldeak sustatutako hainbat programatan parte hartzen du. Aitor López de Letona gerentearen arabera, "smart factory kontzeptua epe ertainerako lehentasunetako bat da".
“Adimen artifiziala fikzio espekulatibo hutsa izatetik aurrerapen teknologikoaren funtsezko elementu izatera igaro da”
Javier del Ser eta Jesús López Lobo Tecnaliako ikertzaileek AAk gure zibilizazioan duen potentzial eraldatzailea nabarmendu dute, ikuspegi teknologikotik haratago, haren inplikazio filosofiko, etiko eta gizatiarrak ere jorratzen dituen ikerketa batean.
Prosertek, itsasontzi bat atrakatuta geratzeko arriskua aurreikusteko Adimen Artifiziala
Bizkaiko enpresa da portuko ekipoen munduko merkatuan liderra. Familia-kapitala eta egoitza Santurtzin ditu