Michel Armand, Investigador de CIC EnergiGUNE
Michel Armandi, CIC EnergiGUNEko ikertzailea
Berrikuntza I+G+B
Elkarrizketak 17 abendua, 2020

“COVID-19aren krisiak erakutsi du Europak independentzia teknologikoari eutsi behar diola”

Elkarrizketa Michel Armandi, CIC EnergiGUNEko ikertzailea eta munduko zientzialari aipatuenetarikoa
-

Nazioarteko aldizkarietako 416 argitalpenen egilea edo egile-kidea da, 295 hitzaldi eman ditu, entregatu edo entregatzeko dauden 200 patente ditu, eta Stanfordeko Unibertsitateak dihoenezenergiaren arloan Estatuko ikertzaile garrantzitsuena da. Michel Armand 2011. urtetik energiare, baterien eta superkondentsadoreen arloa ikertzen ari da CIC EnergiGUNE ikerketa zentroan. Ikertzaile frantziarra bigarren urtez jarraian sartu da Clarivate Analyticsek egindako “Highly Cited Researchers” (Ikertzailerik aipatuenak) zerrenda ospetsuan. Ikerketaren eta etorkizuneko ibilgailu elektrikoaren garrantziari buruz hitz egin dugu berarekin.

Litiozko bateria kargagarrien ikerketa 80ko hamarkadan hasi zenuen. Nola aldatu da energiaren sektorea urte hauetan?

Lehenago ere hasi nintzen, 26 urte nituela, 1972an, doktoregoaren hasieran. Une horretan, ia inork ez zuen uste ibilgailu elektrikoak errealitate izan zitezkeenik. Autoen kutsadurari buruzko kezka zegoen, baina klima-aldaketaren garrantzia ez zen ezagutzen, ezta eztabaidatzen ere. 80ko hamarkadan, egoera sendoko bateriak lantzen hasi ginen, eta hori da gaur egun ikerketaren norabide nagusia, gure lehen ikerketetan bilatutako hobekuntzekin. Egia esan, badira garraio astuneko ibilgailuak, autobusak adibidez, egoera solidoko baterien lehen belaunaldia erabiltzen dutenak, eta garapen horietan CIC EnergiGUNEtik esku hartu dugu.

Bestalde, baterien merkatua urtez urte handitzen ari da modu esponentzialean, bateriak funtsezkoak dira sareko aplikazioetarako, energia berriztagarrien hazkunderako eta ibilgailu elektrikoaren hedapenerako. Eta CIC EnergiGUNE bezalako zentroetan ardatza baterien teknologia berriak Europan ere fabrikatzea da, baita bateria horiek ingurumena gero eta gehiago errespetatzera bideratzea ere.

Sektorearen egungo testuinguru horretan, zein da Euskadiren eta CIC EnergiGUNEren antzera energiaren munduan lan egiten duten euskal eragileen papera?

Euskal Autonomia Erkidegoak baterien balio-kate nahiko garrantzitsua du, bere tamainako beste eskualde batzuekin alderatuta. Aplikazio egonkorretarako eta mugikortasunerako integratzaileak, moduluen eta battery packen fabrikatzaileak eta gelaxken fabrikatzaileak aurki ditzakegu. Automobilgintza arinaren eta astunaren alorreko enpresa handiak eta konpainia elektrikoak ere bai.

Gainera, Eusko Jaurlaritzak ikerketarako politika oso positiboa izan du beti (teknologia-zentroekin eta CICekin eta duela gutxi BRTAren sorkuntzarekin), eta, bereziki, energia biltegiratzearen arloan, CIC energiGUNErekin. Azken hori da, gaur egun, energiako I+G arloan Europan gehien errespetatzen den erakundeetako bat; beste baliokide bakarrak Alemanian daude, eta horrek sortzen duen errespetua Txina eta Japoniara ere hedatzen da. Horregatik uste dut CIC EnergiGUNE bitartekari egokia dela Euskadiko ikertzaile akademikoekin eta industrialekin hitz egiteko. Proiektu europarren eta kontratu industrialen lorpenean izandako arrakasta pasaporte ona da Europar Batasunean lankidetza gehiago izateko eta inbertsioak erakartzeko. Uste dut CIC EnergiGUNEren zeregina funtsezkoa izan dela Euskadi Europako energia-biltegiratzearen poloetako bat izateko.

Zure ustez, pandemiak agerian utzi du ikerketan inbertitzearen garrantzia?

Pandemiak argi erakutsi du birus berri bat bezalako erronkei berehala aurre egiteko gai izan beharko genukeela. Baina ez dugu ahaztu behar aldaketa klimatikoarekin larrialdi planetario bat dugula, ehunka milioi bizitza jokoan ditugula, eta bateriak, ibilgailu elektrikoentzat, eta energia berriztagarrien biltegiratzea (eolikoa, fotovoltaikoa…) direla gakoa.

Beraz, bai, COVID-19aren krisiak erakutsi du Europak bere independentzia teknologikoari eutsi behar diola kontinentearentzat funtsezkoak diren elementuetan, eta ikasitakoaz ondo jabetu behar duela. Eta ikasitako irakaspen horietako bat da ahalegin berezia egin behar dela trantsizio klimatikoari lotutako energia bezalako esparruetan ikerketan, energia biltegiratzea trantsizio horretarako palanka izango baita argi eta garbi.

CIC EnergiGUNEn etorkizuneko ibilgailu elektrikoaren bateria lortzera bideratutako lantalde baten buru zara. Baterien erronkak asko dira: energia-dentsitatea, segurtasuna eta egonkortasuna, eta baita faktore jasangarria ere. Zer pauso ematen ari da zure taldea zentzu horretan?

CIC EnergiGUNEn baterien hobekuntzen alderdi guztiak lantzen ari gara, zuk diozun bezala, energia-dentsitatea, segurtasuna, egonkortasuna, lehengaien erabilgarritasuna eta birziklapena.

Nikelik eta kobaltorik gabeko teknologiak garatzen ari gara. Teknologia horiek etorkizunean urritasunera joko duten lehengaiak dira, eta, kasu batzuetan, giza eskubideak errespetatzen ez dituzten erauzketa-metodoak dituzte. Era berean, lan egiten dugu Europak baterien materialetan eta osagaietan bere hornidura-iturria izan dezan, baterien egungo teknologien birziklatze-tasak handitze aldera. Halaber, bigarren bizitzako baterien arloan lanean hasten diren enpresei laguntzen diegu.

Eta, batez ere, baterien balio-kate osoan parte hartzen duten enpresei laguntzen diegu. Enpresa horiek materialak eta osagaiak garatzeko interesa dute, eta bateria-teknologia jakin bat industrializatu nahi dute. CIC EnergiGUNEk aditu handiak ditu alor horietan, bai materialen garapenean, bai karakterizazioan eta prototipogintzan. CIC EnergiGUNE da karakterizazio-plataformak dituen Europako zentro bakarretako bat, teknika horiek enpresan bertan gauzatzea ahalbidetzen duena, eta oso estimatua da gure kolaboratzaileen aldetik. Era berean, zentroko prototipo-lerro antzekorik ez dago, aretoan hezetasun gradu txikia baitu, eta, horren ondorioz, Europako hainbat enpresak beren instalazioetan garatu ezin dituzten kontzeptuak prototipatzera ekartzen dituzte CIC EnergiGUNEra.

Zer dira elektrolito polimeriko solidoa duten bateriak?

Gaur egun funtzionatzen duten bateria ia guztiek elektrolito likido bat erabiltzen dute. Berun-azidozko bateria batean, ohiko auto batean bezala, hori azido sulfuriko korrosiboa da. Litiozko baterietan disolbatzaile organikoa da, sukoia, eta pizten denean gas toxikoak askatzen ditu. Segurtasuna kezka handia da bateria horientzat (adibidez, Boeing 787, Tesla autoak…). Gure hautua disolbatzaile organikoaren ordez polimero berezi bat jartzea da, litiozko gatz bat behar bezala gehituta eroale bihurtzen dena. “Elektrolito polimerikoak” deiturikoak abiadura handian prozesatu daitezke geruzetan, inolako osagai likidorik ez duten bateriak sortzeko. Segurtasuna nabarmen hobetzen da, baita energia-dentsitatea ere.

Ikerketa eta eguneroko bizitzan horren ezarpena ez dira beti erritmo berean egiten; zer behar da etorkizuneko ibilgailua errealitate bihurtzeko? Noiz ikusi ahal izango da kaleetan?

Zientzialariek beren aurkikuntzen garapena industrializaziora ahalik eta lasterren iristea nahi dute. Kontuan izan behar dugu mugikortasun elektrikorako baterien esparrua oso dinamikoa dela, eta edozein industriatako “Time to market” delakoak ere bai.

Lehen esan dudan bezala, Blue Solutions enpresak fabrikatutako autobusetan eta ibilgailu elektriko txikietan erabiltzen dira jada polimero-bateriak. Baina teknologia hori hobetzen eta hedatzen jarraitu behar dugu, 5 urte barru merkatuan modu masiboan sar litekeelako. Beharbada, Euskal Herriak laster ikus lezake bateria-fabrika baten inplementazioa.

 

SPRI Taldeak euskal enpresen I+G bultzatzen du tresnekin, aktiboekin, laguntzekin, lantalde eta aliantzekin, ikerketa sustatzeko eta teknologia berriak sortzeko. Hori dena Elkartek, Emaitek edo Hazitek bezalako programen bidez lortzen da, eta horien informazioa hemen dago eskuragarri.

Lotutako albisteak

Iori  Hontek  produktu  industrialak  esperientzia  bisual  bihurtzen  ditu
30/07/2025 Berrikuntza

Iori Hontek produktu industrialak esperientzia bisual bihurtzen ditu

Gipuzkoako estudioak irudi fotoerrealistak sortzen ditu, hainbat industria-sektoretako produktuen komunikazioa eta salmenta errazten dutenak.

Leartikerrek  elikagaien  hartzidurari  buruzko  ikerketa-proiektu  bat  bultzatzen  du
29/07/2025 I+G+B

Leartikerrek elikagaien hartzidurari buruzko ikerketa-proiektu bat bultzatzen du

Hartzidura-prozesuei buruzko ezagutza zientifiko-teknikoa sortzea da helburua, eta nekazaritzako elikagaien sektorera transferitzea, produktu osasungarriak, iraunkorrak eta balio erantsia dutenak sor daitezen bultzatzeko.

Telurrek  neurrira  egindako  soluzio  geotermikoen  bidez  deskarbonizazioa  bultzatzen  du
23/07/2025 I+G+B

Telurrek neurrira egindako soluzio geotermikoen bidez deskarbonizazioa bultzatzen du

Euskal enpresak eskala handiko proiektuak garatzen ditu hiri- eta industria-inguruneetarako, tokiko eraginkortasun energetikoa eta berriztagarriak konbinatuz.

Ategi:  “Lankidetzak  aise  gainditzen  ditu  erakundeen  gaitasun  indibidualak”
22/07/2025 I+G+B

Ategi: “Lankidetzak aise gainditzen ditu erakundeen gaitasun indibidualak”

Zerbitzu-enpresa, hainbat sektoretarako erosketa-prozesuan aditua, Mondragon Taldeko 15 kooperatibarekin batera hasi zen lanean duela ia 25 urte. Hortik, gaur egun 300 enpresa baino gehiago biltzera eta I+Gko hainbat proiektutan murgiltzera igaro da.

Mein,  zehaztasun  eta  kalitate  handiagoa  ahalbidetzen  duen  Gipuzkoako  fundazioa
07/07/2025 I+G+B

Mein, zehaztasun eta kalitate handiagoa ahalbidetzen duen Gipuzkoako fundazioa

Ezkio-Itsasoko enpresak SPRI Taldearen BDIH Konexio programako laguntza bat jaso du eta fakturazioaren % 95 baino gehiago esportatu egiten du.

EIDEk  diseinuaren  eta  prestakuntzaren  munduko  mapan  jarri  du  Bilbo
03/07/2025 Berrikuntza

EIDEk diseinuaren eta prestakuntzaren munduko mapan jarri du Bilbo

Euskadiko Diseinugileen Elkarteak Guggenheim museoan 22 herrialdetako 100 gazte diseinatzaileren talentua aitortu du, diseinuari gizarterako bektore estrategiko gisa egindako ekarpenagatik

Wend-ek  harreman  sozialak  plan  errealekin  egindako  aplikazioaren  bidez  iraultzen  ditu
03/07/2025 Berrikuntza

Wend-ek harreman sozialak plan errealekin egindako aplikazioaren bidez iraultzen ditu

Euskal aplikazioak jende berria ezagutzeko berezkotasuna aisialdi partekatuaren bidez berreskuratzen du eta erabiltzailearen esperientzia hobetzeko berrikuntzaren alde egiten du.

Kalmanek  makineriaren  arriskuetatik  babesten  duten  karenatuak  egiten  ditu
30/06/2025 Berrikuntza

Kalmanek makineriaren arriskuetatik babesten duten karenatuak egiten ditu

Gipuzkoako enpresak neurrira egindako zerbitzua eskaintzen du, galdaragintzako prozesu guztiak barne hartzen dituena, diseinutik hasi eta egiturak ebaki, tolestu, soldatu, muntatu eta margotzeraino.

Aitzgorri:  «Ezin  da  dibertsifikatu  berritu  gabe,  eta  geure  kasuan  hori  gertatzen  zen  robotikarekin»
30/06/2025 I+G+B

Aitzgorri: «Ezin da dibertsifikatu berritu gabe, eta geure kasuan hori gertatzen zen robotikarekin»

Gipuzkoako enpresa 35 urteko esperientzia du galdaragintza astunaren sektoreko erreferente moduan, eta ekarpenak egiten dizkie I+G prozesuei eta teknologia aurreratuari

Developair-ek  AA  aplikatzen  du  software  tresnen  belaunaldi  berri  bat  sortzeko

Developair-ek AA aplikatzen du software tresnen belaunaldi berri bat sortzeko

Donostiako startupak hainbat soluzio eskaintzen ditu industriarako, hala nola trenbide aeroespaziala, energia, automobilgintza eta medikuntzarako, besteak beste.

Joan blogera

Jarrai gaitzazu

Kanal espezializatuak eta eguneroko gaurkotasuna gure sareetan.