Multiverse Computingek munduko liderra izan nahi du ‘software’ kuantikoen garapen-sektorean
Orain dela urte batzuk arte, konputazio kuantikoa multinazional handi eta boteretsuentzat bakarrik eskuragarri zegoen, eta teknologia konplexuaz aritzea zen. Gaur egun, konputagailu kuantikoak konpainia handientzat bakarrik diren arren, online-hodeiko plataformen bidez horietara sartzeko aukerak ‘startup’-ak sortzeko aukera ematen du, hainbat sektoretarako software kuantikoa garatzera bideratuak. Multiverse Computing donostiarraren kasua da hori, 2019an jaio zena.
Konpainia horren bultzatzaileak Quantum World Association irabazi-asmorik gabeko elkarteko eta Quantum for Quants lantaldeko kide izan ziren, eta 2018an artikulu aitzindari bat argitaratu zuten finantzen munduari teknologia kuantikoak aplikatzeko aukerei buruz. Dokumentu honek, mundu osoko bankuak konputazio kuantikoarekiko interesa izatea suposatu du, eta Multiverse Computingen sorreraren hazitzat har daiteke.
‘Startup ‘honen lehen urratsak BIC Gipuzkoa, SPRI, Eusko Jaurlaritza eta Gipuzkoako Foru Aldundiaren babesarekin eman ziren. Handik gutxira, Toronton dagoen Creative Dresoltion Labera, teknologia kuantikoen startup azeleragailurik garrantzitsuena, gonbidatu zituzten. “Urte oso batez egon ginen programan. Hardware kuantikoaren hornitzaileekin, bezeroekin eta inbertitzaile posibleekin harremanetan jarri ginen, eta ikusi genuen garatzen ari ginenak balio ikaragarria zuela. Hona itzuli eta milioi eta erdi euroko finantzaketa-erronda itxi genuen, eta horri esker ireki ditugu Donostiako bulegoak. Toronton ere baditugu bulegoak eta Parisen beste bat irekiko dugu”, azaldu du Román Orús Multiverse Computing enpresako zuzendari zientifikoak.
Donostiako enpresaren ibilbidea dela eta, munduko aitzindarietako bat da konputazio kuantikoa finantza-sektoreari aplikatzen. “Finantza arloan arazo matematiko oso gogorrak daude, eta ezin dira ordenagailu arrunt batean sartu. Adibidez, inbertsio-zorro bat optimizatzea etekinak maximizatzeko, enpresa edo herrialde baten ekonomiaren arriskua baloratzea, balore-merkatuak edo finantza-krisia aurreikustea, finantza-produktu konplexuen prezioa ebaluatzea… Bankuek milioika dolar inbertitzen dituzte konponbidean. Inbertsio-zorroa hobetzeko orduan, banku bat gai bada bere kudeatzaileek beste bankuak baino errentagarritasun handiagoa ematen duten produktuak eskaintzeko, abantaila lehiakorra da eta negozio handiagoa izango dute. Hori oso zaila da gaur egun ezagutzen diren teknikekin, baina konputazio kuantikoarekin egin daiteke”, nabarmendu du Orúsek.
Finantzen sektoretik haratago, Multiverse Computingek software kuantikoaren garapenean ere lan egin nahi du, Industria 4.0, Energia, Logistika edo Farma bezalako sektore bertikaletara bideratuta. “Konputazio kuantikoaren eragina globala da, paradigma aldaketa bat da. Ordenagailu kuantiko aski handi batek datu kopuru handi bat manipulatu ahal izango du gaur egungo beste ezein superordenagailuk egin ahal izango ez duen abiaduran. Adimen artifizialarekin zerikusia duen guztiak aldaketa bat izango du”, aurreratu dute Multiverse Computingetik.
Román Orúsek aurreratu duenez, beste aldaketa nabarmen bat baldintzatuko du zibersegurtasunak eta ordenagailu kuantikoek egungo segurtasun neurriak hausteko duten gaitasunak: “Gaur egun erabiltzen ditugun segurtasun protokoloak aldatu beharko dira, ez baitira sendoak ordenagailu kuantiko batekin egindako eraso baten aurrean. Hacker bat, ordenagailu kuantiko batekin zure kodeak deszifratu dezake. Nazioartean eztabaida asko daude gaur egun erabiltzen diren kriptografiako estandarrak aldatzeko”.
Hain zuzen ere, konputazio kuantikoaren inguruan dagoen eragozpen nagusietako bat, ‘Hardware’ edo prozesadore kuantikoen garapenaren egungo egoera da, Multiverse Computingeko zuzendari zientifikoak azaltzen duen bezala: “Prozesadore kuantikoak, urte askoan, linbo akademikoan egon dira maila esperimentalean, sistema kuantikoak oso sentikorrak direlako, berehala ezegonkorrak dira eta gainbehera doaz. Isolatuta, hoztuta, zarata gutxirekin eduki behar dira, eta hori erronka teknologikoa izan da. Azken urteotan aurrerapen esperimental handia izan da, Microsoft, Google, IBM, Fujitsu edo Alibaba bezalako konpainia pribatuen kapital-injekzio baten ondorioz”.
Hala eta guztiz ere, ordenagailu kuantiko bat fabrikatzeko modu ezberdinak daude eta, gaur egun, gailu hauek 30eko hamarkadan egin ziren lehen ordenagailuen antza dute, espazio handiak hartzen zituzten horiek. “Ordenagailu kuantiko bat egiteko 20 edo 30 proposamen ezberdin daude, eta 4 edo 5, itxura hobea dutenak, baina ez dago makina hori nola fabrikatuko den adierazten duen estandarrik. Badira Google, IBM, D-Wave, IonQ, Pasqal, IQM, Kilimanjaro… bezalako prozesadore kuantikoak fabrikatzen ari diren hornitzaileak. Konpainia horietako bakoitzak hardware mota ezberdin baten aldeko apustua egiten du”, Orúsek azaldu duenez.
Gure ingurunean, konputazio kuantikoarekin lotutako beste euskal enpresa eta erakunde batzuek, hala nola Quantum Mads bizkaitarrak edo UPV/EHUko QUTIS taldeak, halako teknologien erreferente egiten dute Euskadin, Espainian eta Europan, Multiverse Computing enpresako zuzendari zientifikoaren arabera: “Ezagutza kuantikoaren eremu bat sortzen ari da, bere garaian Paris, Baviera edo Toronto eskualdeetan sortu zen bezala. Laguntza eta dirua behar dira, eta munduko onenak etorri nahi izatea: enpresak, startup-ak, enpresa-azeleragailuak… Hemen dauden konpainiek kontzeptu-probak egin ditzaten, azeleragailuetatik ateratzen diren enpresekin. Hardwarearen hornitzaileekin kontratuak eta akordioak lortzea ere behar da. Honetan sinetsi behar da eta, gero, bermatu. Oso erraza da hemen horrelako ingurune bat sortzea, eragile guztiak lerrokatuta daudelako eta osagai guztiak daudelako ekosistema kuantiko oso indartsua ateratzeko; Europako eta munduko onenetakoak”.
Zentzu horretan, Román Orúsentzat ez da ezer asmatu behar, Toronton edo Parisen egindakoaren euskal bertsioa egin besterik ez. “Aukera paregabea da, eta behin bakarrik gertatzen da. Hori orain egin behar da; izan ere, hurrengo urteetarako uzten badugu, aukera galduko dugu. Sekulako aukera da, eta gehiegi pentsatzen badugu, aurreratu egingo gaituzte eta atzean geratuko gara”.
Konputazio kuantikoaren euskal ekosistemaren parte izatetik harago, Multiverse Computingen etorkizuneko erronkek berehalako finantzaketa-erronda berriak ixtea dute helburu, hazten jarraitzeko eta munduko lider bihurtzeko, konputazio kuantikoaren arloan. “Ez gara jaio txikitxoak izateko”, ohartarazi du Orúsek.
Lotutako albisteak

Nexmachinak Gauzen Interneta industriara zabaltzen du
Enpresak IoT soluzio jasangarriagoak eta eskuragarriagoak eskaintzen ditu mota guztietako enpresa eta erakundeentzat

Lantekek, software industrialean munduko liderrak, 36.000 bezero baino gehiago ditu dagoeneko
Arabako Parkean kokatuta dagoen enpresak 400 langile baino gehiago ditu, eta SPRI Taldearen zibersegurtasuneko programako laguntza bat jaso du

Lowerton, adimen artifizialarekin enpresak berritzea eskaintzen duen startupa
Bere teknologiak aukera ematen du lau hilabeteko lana eskatzen duten hobekuntzak bi egunetan bakarrik ezartzeko

Duplostock industria-irtenbide pertsonalizatuen diseinatzaile eta fabrikatzaile bihurtu da
Zuzendaritzan izandako aldaketaren ondoren, euskal enpresak eraldaketa digitalaren, efizientzia energetikoaren eta bere prozesuen automatizazioaren aldeko apustua egin du.

Amazinglers: “Gazteek TikTok bidez lana bilatu eta aurkitu ere egiten dute, eta horretara egokitu behar gara”
Igone Ruiz de Azua arabarrak sortutako startupak gazteak enpleguekin eta praktikekin konektatzen dituen plataforma bat baino askoz gehiago izan nahi du; talentu bila enpresei aholkuak ematen dizkien eta belaunaldi berrien potentzialaren aldeko apustua egiten duen komunitatea.

Alterity, robotika mugikorrarentzat eta mugikortasun elektriko arinarentzat bateriak fabrikatzen dituen enpresa bizkaitarra
Elkarteak SPRI taldearen nazioartekotze-programaren laguntza bat jaso du, eta bezeroak ditu jada Italian, Suitzan eta Herbehereetan

Sariki, metrologian liderra den ETEa: “BIND SMEk zure erronketarako soluzioak dituzten startupekin konektatzen zaitu”
Gipuzkoako ETEak 40 urte beteko ditu 2025ean, eta BIND SMEren, Eusko Jaurlaritzak sustatutako eta startupekin berrikuntza irekian jarduteko programaren, 2. edizioan parte hartu zuen

Novaut, blog batetik jaio zen marketplace industrialaren finkapena
Merkatuan bost urte daramatza, eta Arabako enpresak lortu du bere lekua egitea ordezko pieza kritikoen sektoreko erraldoien artean

GM2k digitalizazioaren eta nazioartekotzearen aldeko apustua egin du, motorraren sektorearen hazkundea bultzatzeko
Motorzaleentzako ekipamenduaren banaketan espezializatutako enpresa arabarrak adimen artifizialean oinarritutako laguntzaile birtual bat garatu du, ereduaren araberako ordezko piezen bilaketa errazteko, eta Mediterraneo inguruko herrialdeetan hedatzen hasi da.

Veiss-ek 20 urte baino gehiago dihardu tokiko enpresa eta erakundeen eraldaketa digitalean laguntzen
Arabako enpresak webgune korporatiboak, mugikorretarako aplikazioak edo online dendak garatzen ditu sektore mota guztietarako.