Anbiolab: “Bioinformatika eta datuak ulertzeko eta interpretatzeko gaitasuna funtsezkoak dira klima-aldaketaren aurkako borrokan”
BIC Bizkaia enpresa-inkubagailuan Anbiolab enpresa gaztea dago. 2018tik, I+G+Bko aurrerapenak egiten ditu genetikaren arloan, eta ingurumeneko analisi biomolekularren berrikuntzaren eta garapenaren aplikazioan Estatuko lehen enpresa bihurtu da. Teknika genetikoen eta bioinformatikaren aplikazioaren bidez, joerak eta azalpenak aurkitzen ditu, ingurumenaren arloan erregistratzen dituzten datu masiboen araberako aurreikuspenak egin ahal izateko.
“Sektore honetako teknika genetikoek, gainerakoek bezala, informazio asko ematen dute modu azkarrean, objektiboan eta errentagarrian. Metodo horiek aukera ematen dute ingurumen-laginetan jarduera metaboliko zehatzekin lotutako espezieak edo geneak identifikatzeko. Horrek bezeroarentzako balio handiko informazioa ematen du aldez aurretik, eta gehienetan gaitz handiagoak saihesten dira, bai osasunerako arazo bat (gizakiarentzat, nahiz ingurumenarentzat) edo espezie horiek epe laburrera edo ertainera emango dituzten arazoengatiko kostuak”, azaldu du Begoña Gartzia de Bikuña enpresako CEOak.
Anbiolabek aztertzen dituen ingurumen-laginek “nolabaiteko konplexutasuna” dute, CEOak adierazitakoaren arabera; izan ere, ez dira lagin “garbiak”, klinikan lantzen diren horiek adibidez, baizik eta eDNArekin lan egiten da (ingurumen-DNA), hau da, ingurumen-laginetatik (lurzorua, sedimentua, ura, etab.) zuzenean lortutako material genetikoa, jatorri biologikoko material nabarmenik gabe. Alde hori funtsezkoa da, izan ere, hori da aurrea hartzeko eta aurreikuspenak egiteko aukera ematen duena, eta hala azaldu du Gartzia de Bikuñak: «Ingurumen-lagin tipiko bat giza kontsumora bideratuta dagoen ur naturalaren lagin bat izan daiteke. Gerta liteke ur horiek toxinak sortzen dituzten zianobakterioen komunitateak sortzea. Guk alerta goiztiarra ematen lan egiten dugu zianobakterio horiek toxinak sortzen dituenean eta aktibo dagoen genea agertzen denean, hau da, toxina hori uretara askatzen hasteko prest denean. Horrela, neurriak aldez aurretik hartu ahal izango dira; metodo tradizionalak erabiliz, berriz, toxina uretan diluituta dagoenean bakarrik neur daiteke”.
Ildo horretan, duela gutxi Urbeha proiektuan parte hartu dute URArekin eta Bilbao Bizkaia Ur Partzuergoarekin (BBUP) batera. Bertan hondakin-uren laginak aztertzen dituzte COVID-19aren birusa detektatzeko, pazienteak ofizialki positiboak izan baino askoz lehenago. “Anbiolabetik populazio geografiko jakin bateko hondakin-uren laginak hartzen ditugu eta qPCR analisi bat egiten dugu, odolean bezala, baina lagin konplexuagoei aplikatuta. Horiek analisi-prozesu konplexu batetik igarotzen dira (RNA kontzentratzea eta ateratzea), harik eta qPCR bidez birusaren RNA dagoen eta zenbat dagoen zehazten den arte. Horrela, badakigu astero kontrolatzen dugun populazio horretan intzidentzia handitu, mantendu edo jaitsi egiten den. Egiaztatu da analisi horiek aste bat edo bi aurreratzen dutela birusarekin biztanlerian gertatzen ari dena, eta prebentzio-neurriak har daitezkeela”, enpresa zientifikoko CEOak azaldu duenez.
Proiektu hau eta beste batzuk garatzeko, Anbiolabek bioinformatika deritzona aplikatzen du, gaur egungo analisi-metodoek biltzen dituzten datu-kopuru izugarriak (big data) aztertzeko gai izateko. “Big data hori guztia ezin da giza ikuspegitik landu; horregatik, bioinformatikarekin lan egiten dugu, algoritmiarekin eta beste tresna batzuekin zehazki. Horrela, joerak, azalpenak eta aurreikuspenak aurkitzeko gai gara, erregistratzen ditugun datu masiboetan oinarrituta. Ez du ezertarako balio datuak modu masiboan hartzeak, informazio hori interpretazioak egiteko erabiltzen ez bada eta modu eraginkorrean erabiltzen ez badira”, dio Begoña Gartzia de Bikuñak.
“Beste eremu batzuetan jasotako datuak bezeroen jokabideak, salmenten aurreikuspena edo merkatu-joerak aurreikusteko aztertzen diren bezala; ingurumenaren alorrean, prozesuetan eragina duten faktore guztiak ezagutu nahi ditugu, eta aurreikuspenak egin”. Edozein motatakoak, istripu klimatiko bat noiz gerta daitekeen aurreikustetik, ur naturalean bakterio arriskutsu bat agertzeko funtsezko faktorea zein den jakitera. Bioinformatikari batek, informatikari buruzko ezagutza izateaz gain, ‘bio’ arloarekin lotutako berariazko prestakuntza ere badu, eta hori dela eta, datuak azterketa-eremuari buruzko ezagutza teknikoetan oinarrituta tratatzen ditu, hipotesiak ezarri eta egiaztatu ahal izateko. Klima-aldaketarekin, aurreikuspen horiek oso beharrezkoak izango dira, eta datuak tratatzeko, ulertzeko eta interpretatzeko gaitasuna funtsezkoa izango da”, zehazten du.
Anbiolabek lantzen duen beste gakoetako bat, eta aldi berean erronka, aurrerapen teorikoetatik horiek eguneroko prozesuetan aplikatzera pasatzea da, eta horrek, enpresa zientifikoaren CEOaren arabera, “oso konplexua da, ezagutza tekniko eta aurrekontu handia eskatzen baitu. Teoria argitalpen zientifikoetan oso jasota dagoen arren, praktikak beti ditu inork espero ez dituen arazoak, baina esperientzian eta taldearen prestakuntzan oinarrituta, aurreikuspen onak egiten ari gara zer zailtasun aurkituko ditugun jakiteko, eta lan handia egiten dugu metodoen diseinuan”.
BIC Bizkaian kokatutako enpresak erabiltzen dituen ia metodo guztiak ikerketa publikoko inguruneetan erabiltzen dira, non ez den azken bezerorik egoten, eta ez den datu-mota jakin bat ematen duen aplikazio praktikorik behar izaten. Hori dela eta, Gartzia de Bikuñak azaldu duenez, “bezeroei komunikatzeko zati zailenetako bat gure lanek eskatzen duten diseinuaren eta doikuntzaren zati hori da; emaitzen txostena entregatzen duzunean ikusten ez den hori. Horiek ez dira ohiko analisiak, 10 urte daramatzatenak metodologia itxi batekin egiten, proiektu guztiek egokitzapenak behar dituzte”.
SPRI Taldea RIS 3 Euskadi estrategia abian jartzen duten eragileetako bat da, eta Zientzia, Teknologia eta Berrikuntza Planaren ZTBP 2030 barruan Euskadik ikerketaren eta berrikuntzaren alde egiten duen apustu estrategikoa adierazten du.
2030erako ZTBP berriak 3 lehentasun estrategiko ezartzen ditu: Industria Adimenduna, Energia Garbiagoak, Osasun pertsonalizatua. Aldi berean, aukerako 4 lurralde ezartzen ditu: Elikadura osasungarria, Ekoberrikuntza, Hiri Jasangarriak eta Euskadi Sortzailea, eta Zeharkako Trakzio-Ekimenen kontzeptua sartzen du, RIS3 arloen arteko lankidetza bultzatuko duen tresna gisa ulertuta eremu estrategiko zehatzetan, eta Euskadik trantsizio teknologiko-digital, energetiko-klimatiko eta sozial eta sanitario hirukoitzari aurre egin ahal izan diezaion lagunduko dutenak. Deskargatu ZTBP 2030 osoa.
Lotutako albisteak
Eusko Jaurlaritzak startup disruptiboen talentua eskuratzeko aukera emango die EAEko ETEei
SPRIk BIND SMEren 5. edizioa ireki du, EAEko ETEek startup berritzaileekin elkarlanean jardun eta haien lehiakortasuna hobetzeko. Deialdia uztailaren 4ra arte egongo da zabalik. Hautatutako ETEek teknologia disruptiboetara eta talentu berritzailera sarbidea izango dute, IA, jasangarritasuna edo Smart Factory bezalako arloetan soluzioak garatzeko.
ESGI 188 (European Study Group with Industry) Bilbon izango da 2025eko maiatzaren 26tik 30era
Enpresek problema matematikoak aurkezten dituzte azterketa-taldeak konpon ditzan, askotan modelizazio edo optimizazio moduan.
Zinemaldia Startup Challenge 2025
Izen-ematea: apirilaren 15etik ekainaren 2ra arte
NudgeXperience Bilbon: CX eta Portaera Zientzien ekitaldia
Zuzendariei eta gerenteei, Cx-eko arduradunei eta berrikuntza eta marketineko profesionalei zuzendua
Wake Up! Albiste ekintzaile batzuk sarean 250324
Euskadiko talentu ekintzaile guztia. Wake up! -ek komunikabide eta sareko blog desberdinek argitaratutako albisteen hautaketa txiki bat egunero partekatzen du Linkedinen: ideiak, proiektuak, negozioak, startupak, enpresak etab.
Zabalik dago MAKE IN! Ekintzailetza Industriala programaren 4. ediziorako izen-emate epea
Apirilaren 25a izango da programan izena emateko azken eguna
Wake Up! Albiste ekintzaile batzuk sarean
Euskadiko talentu ekintzaile guztia. Wake up! -ek komunikabide eta sareko blog desberdinek argitaratutako albisteen hautaketa txiki bat egunero partekatzen du Linkedinen: ideiak, proiektuak, negozioak, startupak, enpresak etab.
Foodtech Startup Forum 2025: elikagaien industriarako berrikuntzaren eta teknologiaren arloko punta-puntako irtenbideak
Elikagaien eta edarien sektorerako proiektu, irtenbide edo negozio eredu iraultzaileak aurkeztu nahi dituzten startupek apirilaren 1era arte ikustarazi ahal izango dute bere hautagaitza
Zure proiektua bultzatu 2025eko Ostegun Ekintzaileekin
"Kabiak" ekintzailetzako ekosistema sendotu du ‘Ostegun ekintzaileen’ beste ibilbide batekin
Euskadik osasun arloko berrikuntzan duen posizioa indartu du Alemaniako MedtecSUMMIT 2025 delakoan
Basque Trade & Investmenten ordezkaritza batek Basque Health Clusterraren ordezkariekin batera parte hartu zuen ekitaldian, Bavariako erakunde estrategikoekiko harremanak estutzeko eta lankidetzarako arloak jorratzeko, medikuntza arloko gailuei aplikatutako adimen artifiziala eta osasun digitala kasu