Euskadik hiri-mugikortasunaren esparruko iraultza berriarekin bat egin du
Tecnaliaren bidez, Estatuko lehenengo aerotaxi autonomoa garatu du, 15 kilometroko distantziak egiteko eta lau bidaiari garraiatzeko gai dena
Porsche Consultingen azterketa baten arabera, hiri handietan hiri-mugikortasun iraunkorra irauliko duen air taxi negozioa, 2035ean, 32.000 milioi euroraino iritsiko da. Aukera paregabe honek zenbait hiriren interesa piztu du: Los Ángeles, Dallas, Dubai, Singapur, Tokio eta abar. Aipaturiko hiriak, egun hauetan, datorren urtean hegan hasiko diren prototipoen lehenengo tanda bat garatzen ari dira.
Lasterketa teknologiko honetan Euskadik zer esana dauka. Izan ere, Tecnaliaren bidez, Europan erreferente bilakatu den Ikerketa eta Garapen Teknologikorako Zentroak (30 nazionalitatetako 1.400 aditu dituena) taxi hegalariaren Estatuko lehenengo prototipoa kaleratu du; 15 minutu ingurutan pertsonak eta merkantziak (150 kilora arte) hiriko 15 kilometroko distantzian garraiatzeko gai den aerotaxia. Besteak beste Joseba Lasak, Tecnalia Electric Aircratfeko zuzendariak, zuzendu duen makina paregabea; kabina aerodinamiko batez eta gehienez lau bidaiari garraiatzeko propultsioaren miraria ahalbidetzen duten lau dronez osatua.
Proiektu honek mugikortasunaren esparruan ezarriak dauden zenbait eskema apurtzen ditu
Bai, baliteke. Etorkizuneko eta orainaldiko proiektu bat da, egi izatetik geroz eta gertuago dagoena; hain zuzen ere, zenbait hiriburuk, segituan, lehenengo hegaldi-saiakerak egingo baitituzte. Hala ere, hau errealitate fidagarri bat izan arte denbora igaro beharko da, batez ere, burokrazia eta arauak direla eta.
Zer testuingurutan sortzen da euskal aerotaxia?
2011n, elektrifikazio aeronautiko tradizionalaren esparruan (lurreratze-trena,sarrera-ateak eta abar) lan egiten hasi ginen; baina orain dela lau urte jadanik bazeuden propultsioaren elektrifikazioaren inguruan hitz egiten hasi ziren enpresak eta ikerketa-zentroak, eta hor ohartu ginen Urban Air Mobility ideiarekin (Aireko Hiri-mugikortasuna) loturiko merkatu berri bat abian jartzen ari zela. Hortaz, merkatu berri horren inguruan teknologiak garatzeko lagungarria izan den aireontzi kontzeptu berri bat fabrikatzearen aldeko apustua egin dugu.
Aurrekaririk al dago?
Gaur egun, mundu mailan, sei prototipo daude eta Euskadin aurkeztu duguna Estatuko lehenengoa da, hirietan, modu autonomoan, ibilbide motzak egiteko prestatua.
Aurkezpenean iragarri zenuten bezala, proiektuak bost urteko epean errealitate bihurtzeko asmoa dauka. Nola lortuko duzue hori?
Proiektu horren lehenengo aplikazioak enpresetan agertuko dira, aireko robotikako inguru batean. Ostean, merkantzien eta gero pertsonen garraioarena iritsiko da. Eta horretan guztian eragina izango du administrazioak arauekin malguak izatea, sektorearen bilakaera azkarragoa izan dadin.
Eta hortik aurrera?
Suposatzen dut domino efektu bezalako bat gertatuko dela. Munduan errealitate hau ikusten hasten diren hiriburuak badaude, poliki-poliki gainerakoak ere gauzak berdintzen joango dira. Hain zehatza den nitxo horretan, gainera, garrantzitsuena zehaztasuna da, izan ere, aerotaxiek ez dute azpiegiturarik beharko. Ideia parking-plazetan aireratu eta lurreratzea da, hori da helburua.
Prototipo horren alderdi teknikoan pixka bat gehiago sakontzearren, zein abiaduratan zirkulatu ahalko du eta, hegan egin behar badu, zein altueratan?
Abiadura, ibilbideetan, 90 km/h-koa izango litzateke, arkitekturak, hala ere, 190 km/h-rainoko abiadurak ahalbidetu ahalko lituzke, eta hegaldiaren altuera 100 eta 300 metro bitartean egongo litzateke. Hori guztia egungo legediaren eta helburuaren bilakaeraren menpekoa izango da. Adibidez, Uber bezalako enpresak dagoeneko lantzen ari diren merkatu-nitxo bat dago, eta horren helburua hiri handietako erdiguneak aireportuekin lotzea da, 40 eta 50 km bitarteko inguruan egon ohi direnak. Bada, distantzia horietan aerotaxien abiadura garrantzitsua izango litzateke eta hor 220 eta 230 km/h-ko abiaduraz hitz egingo genuke.
Eta nola egiten du hegan?
I+G askorekin (barreak)… Kontrol aurreratuko sistema bati esker, kabina inguratzen duten lau droneak modu independentean mugitzen dira, baina beren artean koordinatuta; horrek, kabinaren egonkortasuna, eraginkortasuna, zehaztasuna eta kontrola errazten du eta, ondorioz, barruko erosotasuna.
Zein fasetan dago proiektua?
Industria-bazkide desberdinekin negoziatzen ari gara garatu eta industrializatu ahal izateko, lehenago esan den bezala, bost urteko epean ideia egi bihurtzeko. Jarduteko modu hori Tecnaliaren dna da, enpresetatik gertu egotea. Zentzu horretan, pasa den urtean enpresekin daukagun lankidetza indartu genuen %12an; eta orain dela zortzi urte jaio ginenetik 7.000 sinaduratik gora (% 75 ETEak) lortu ditugu.
Lotutako albisteak
Aracel proiektuak irtenbide berriak garatu ditu eraikuntzan energia-mendekotasuna murrizteko
Belako Lanak buru duela, karbono-aztarna baxuko mortero bat eta isolamendurako eko-panelak diseinatu ditu, SATE sistema batean integratzeko. SPRI Taldearen Hazitek laguntza-programaren babesa izan du.
Alterity, robotika mugikorrarentzat eta mugikortasun elektriko arinarentzat bateriak fabrikatzen dituen enpresa bizkaitarra
Elkarteak SPRI taldearen nazioartekotze-programaren laguntza bat jaso du, eta bezeroak ditu jada Italian, Suitzan eta Herbehereetan
Sariki, metrologian liderra den ETEa: “BIND SMEk zure erronketarako soluzioak dituzten startupekin konektatzen zaitu”
Gipuzkoako ETEak 40 urte beteko ditu 2025ean, eta BIND SMEren, Eusko Jaurlaritzak sustatutako eta startupekin berrikuntza irekian jarduteko programaren, 2. edizioan parte hartu zuen
Novaut, blog batetik jaio zen marketplace industrialaren finkapena
Merkatuan bost urte daramatza, eta Arabako enpresak lortu du bere lekua egitea ordezko pieza kritikoen sektoreko erraldoien artean
Rebel Tickets, sarreren birsalmentan iruzurrari eta gehiegizko prezioei aurre egiteko sortutako enpresa bizkaitarra
Gaur egun, beren publikoari baimendutako birsalmenta eskaini nahi dioten jaialdi, kontzertu eta bestelako ekitaldien sustatzaileekin lan egiten du.
EatAmigo, ostalaritzako eskaerak automatizatzeko AA erabiltzen duen tresna
Gipuzkoako enpresak jatetxeekin, ostalaritza kateekin eta elikagai banaketa enpresekin egiten du lan estatu mailan, eta duela gutxi Mexikon lortu du lehen bezeroa.
HIMUGI proiektuak mugikortasunean eta garraioan aplikazioak dituen hidrogeno-propultsio sistema bat lortu nahi du
Euskal erakundeen arteko partaidetza eta lankidetza handia du, eta SPRIren Hazitek programaren laguntza ekonomikoa jaso du.
Ceit zentro teknologikoak 300 enplegu baino gehiago sortzen dituzten 20 spin-off sustatu ditu eta 30 M € inguruko inbertsioa ekarri dute
Mikel Jauregi sailburuak Ceit bisitatu du, ikerketa aplikatuko eta teknologia enpresara transferitzeko erreferentziazko zentro teknologikoa
Lorra, lau hamarkada inguru Bizkaiko nekazaritzako elikagaien kooperatibismoaren funtsezko zutabe gisa
Gaur egun, erakundearen lehentasuna zahartutako sektore honetako erretiroak ordezkatzea da, belaunaldi-erreleboaren bidez.
Surphasek merkatuan parekorik ez duen teknologia garatzen du eta gatzgabetzeko planten eraginkortasuna handitzea lortzen du
Donostiako ETEak, Europako Batzordearen 2,5 milioiko dirulaguntza lortuta, iragazkien egoera aurreikusten du denbora errealean; hala, geldialdi teknikoen % 60 murrizten du