Fernando Riaño, zuzendari nagusia
Elkarrizketak 5 abendua, 2018

Mende-erdi bat euskal industria hozten

1967an sortu zen Torraval, Senerren babespean, eta hozte-dorreen fabrikazioan espezializatuta dago; gaur egun, ekoizpenaren % 40 esportatzen du, eta 25 langile ditu Alonsotegiko lantegian
-

 

1967an sortu zen Torraval, Senerren babespean, eta hozte-dorreen fabrikazioan espezializatuta dago; gaur egun, ekoizpenaren % 40 esportatzen du, eta 25 langile ditu Alonsotegiko lantegian

 

Bizkaiko Alonsotegi eta Leioa herrien artean dauzka egoitza nagusiak Torraval Coolingek: batean, lantegia; bestean, bulegoak. Hozte-dorreak egiten espezialista da taldea, eta 25 langile ditu; ia sei milioi euro fakturatzen ditu urtean, eta ekoizten duenaren % 40 esportatzen du. Fernando Riaño zuzendari nagusiak adierazi duenez, hauek ditu enpresak etorkizunerako helburu nagusi: “askoz ere hobeak eta lehiakorragoak izatea”, eta urtean % 8 inguru haztea hurrengo hirurtekoan. Euskal industriako zenbait enpresa ezagun daude konpainia historiko honen bezeroen artean: Ence, Petronor, Tubacex, Viscofan eta Vidrala, besteak beste.

 

Zer da hozte-dorre bat, eta zertarako balio du?

Sistema batean sobran dagoen beroa —hau da, beste ezertarako erabili ezin dena— kentzeko erabiltzen den ekipamendu bat da. Fenomeno natural bat —lurruntzea— da gure ekipamenduetako hozte-prozeduraren printzipioa: ekipamenduak ur-tanten laino bat sortzen du; erortzean, tanta horiek gora doan aire-korronte bat ukitzen dute, eta, ondorioz, uraren parte bat lurrundu egiten da. Horrek, berriz, gainerako ura ere hoztea dakar. Grabitatearen eraginez, andel batera erortzen da ura, eta prozesuaren zirkuitu itxira itzultzen da.

 

Zergatik dira garrantzitsuak ekipamendu horiek edozein industriatarako?

Lehenik eta behin, oso eraginkorrak direlako energiaren aldetik. Prozesua naturala da; teknologia, berriz, ez da atzo goizekoa, baina merkatuko eraginkorrena izaten jarraitzen du. Batez ere, honetarako erabiltzen dira ekipamendu horiek: aire girotuko hozte-sistemetarako (hotelak, saltokiak, ospitaleak eta abar), hotza ekoizteko (ostalaritza, elikagaigintza, laborategiak eta abar) eta prozesu industrialetarako. Azkena aipatu dugun horretan jarduten gara gehienbat.

 

Zenbat dorre instalatu dituzue 50 urteotan?

Gure kalkuluen arabera, 25.000 bat mundu osoan, 25 herrialdetan baino gehiagotan.

 

Zein da zuen azken proiektua?

Asko eta asko ditugu esku artean; izan ere, eta zorionez, jarduera biziko urtea ari da izaten 2018a, ekonomiaren susperraldia dela eta. Baina adibide batzuk aipatzearren, hona hemen bi: Bilboko hotel batek gure ekipamendu bat jarri du establezimenduko aire girotua teilatutik disiparazteko. 750 kW disipatu behar ditu establezimenduko airea girotzeko, orduko 130 m³ ureko emariarekin. “Eremu tertziariokoa” deritzogun aire girotuaren adibide bat dugu hori.

 

Eta industriako adibide bat?

Hor ditugu, besteak beste, Sidenor eta Tubacex enpresak: ijezketa-prozesua hozteko erabiltzen duten ura ere hoztu beharra daukate biek.

 

1967an jaio zen enpresa, Sener ingeniaritzaren babespean; gero, zenbait multinazionalen mende jardun zen, eta bost urte dira Italiako Mita taldean dagoela. Jabez horrenbeste aldiz aldatuta, jatorrizko nortasuna galdu egingo zuen enpresak, agian…

Zorionez, ez, zeren eta enpresa kapitalizatu egin baitugu, eta azken 50 urteotan jabe izan ditugun guztien gainetik hegaldatu gara. Mitari dagokionez, duela bost urte etorri zitzaigun, proiektu industrial sendo-sendo bat zekarrela. Oso argi zuen, hasieratik, ez ziola ez Mita España ez Mita Euskadi deitura jarriko: Torraval izena eta haren ospea gorde nahi zuten, gure bezeroen konfiantza gureganatzen jarraitzeko.

 

Atzerrira ere joaten al dira zuen dorreak?

Bai, noski, eta oso goi-mailan gainera. Ondo bidaiatzen du produktuak, bai Alonsotegiko lantegitik muntatuta bidaltzen dugunean, bai bezeroaren “etxean” bertan muntatzen dugunean. Gure ekoizpenaren % 40 esportatzen dugu.

 

Talentua erakartzeko arazoak al ditu Torravalek ere?

Bai, arazoak ditugu bai teknikariak bai enpresako beste postu batzuetarako langileak aurkitzeko. Esango nuke euskal ETE guztien arazoa dela hori; eta ez bakarrik talentua erakartzea, baizik eta hari eustea. Horretarako, hiru bide hauetatik jotzen dugu guk: lehenbizi, jendea trebatzen dugu. Erabateko konfiantza dut trebakuntzaren balioan, eta bost urterako plan bat prestatu dugu oso sendoa; bigarrenik, ahalegina saritzen dugu eta, azkenik, emaitzak neurtzen ditugu. Torravalen soldata finko eta aldakorraren sistema bat dugu, eta helburuen araberako zati aldakor horren bidez saiatzen gara pizgarri izaten. Ondo azaldu behar da sistema hori, baina uste dut pixkanaka-pixkanaka lortzen ari garela.

Lotutako albisteak

Kristina  Apiñaniz:  “Funtsezkoa  da  kompromiso  duten  eta  diziplina  anitzekoak  diren  taldeak    osatzea  industriaren  erronkei  aurre  egiteko”
30/10/2025 Nazioartekotzea

Kristina Apiñaniz: “Funtsezkoa da kompromiso duten eta diziplina anitzekoak diren taldeak osatzea industriaren erronkei aurre egiteko”

AMPEAk ‘Emakume Zuzendarien Saria’ eman berri dio Arabako Ingeniari Industrialen Elkargo Ofizialaren dekanoari eta proiektu estrategiko eta nazioartekoen sustatzaileari. Enpresa txiki eta ertainen eraldaketa- eta nazioartekotze-erronkei aurre egiteko lidergo ausart, kolaboratzaile eta konfiantzan oinarrituaren garrantzia nabarmentzen du.

Saretzenek  euskal  nekazaritza  produktuak  dibertsifikatu  eta  hobeto  saltzea  du  helburu
27/10/2025 I+G+B

Saretzenek euskal nekazaritza produktuak dibertsifikatu eta hobeto saltzea du helburu

Lankidetza berritzaileko proiektu honen helburua Euskadiko ekoizle txikiak indartzea da prestakuntzaren, lankidetzaren eta merkaturatzearen hobekuntzaren arloetan.

Biofungitek,  laboreak  modu  iraunkorrean  babesteko  irtenbide  bioteknologikoak
23/10/2025 Nazioartekotzea

Biofungitek, laboreak modu iraunkorrean babesteko irtenbide bioteknologikoak

Kolonbian, Perun edo Costa Rican, esaterako, Bizkaiko enpresak ikerketa bioteknologikoa eta landare-estraktuak konbinatzen ditu, nekazaritzan kimikoen erabilera murrizteko eta nazioarteko merkatuetara fruta eta barazkien esportazioa errazteko.

Iraundi,  mugigarritasunerako  errodamendu  bereziak  nahieran  fabrikatzen  dituen  familiako  enpresa
09/10/2025 I+G+B

Iraundi, mugigarritasunerako errodamendu bereziak nahieran fabrikatzen dituen familiako enpresa

Bergarako enpresak SPRI Taldearen adimen artifizialeko programaren dirulaguntza jaso du, eta ekoitzitakoaren % 95 esportatzen du 

Circular  TwAIn:  “AAren  teknologiek  fabrikazio  zirkularreko  kateetan  duten  iraunkortasun-potentziala  askatzea  da  helburua”
08/10/2025 I+G+B

Circular TwAIn: “AAren teknologiek fabrikazio zirkularreko kateetan duten iraunkortasun-potentziala askatzea da helburua”

Tecnaliak proiektu europar hau bultzatu duen partzuergoan parte hartu du. Luis Usatorre proiektu-zuzendariak adierazi duenez, horrela "manufaktura- eta prozesu-industriaren balio-kate zirkularretako oztopoak murriztuko dira, adimen artifizialeko teknologiak erabiltzea eta guztiz aprobetxatzea erraztuz".

Ikermanek  bere  25.  urteurrena  ospatu  du  enpresaren  hedapenean  oinarrituta
02/10/2025 Nazioartekotzea

Ikermanek bere 25. urteurrena ospatu du enpresaren hedapenean oinarrituta

Arabako enpresak makineria berezia fabrikatu eta diseinatzen du, eta nazioartekotzea indartzea eta merkatu estrategikoetan bezeroen kopurua handitzea du helburu.

Euskal  Herriko  Itsas  Foroko  enpresak  Txina  eta  Norbegiarekin  harremanetan  jarri  dira  merkatu  estrategikoen  bila
01/10/2025 Nazioartekotzea

Euskal Herriko Itsas Foroko enpresak Txina eta Norbegiarekin harremanetan jarri dira merkatu estrategikoen bila

Bi herrialde horietara egindako misioen ondoren, klusterrak Hego Koreara aurreikusi du aurten.

Delteco,  robotikarekin  makina-erreminta  eraldatzen  duen  enpresa
29/09/2025 I+G+B

Delteco, robotikarekin makina-erreminta eraldatzen duen enpresa

Zumaiako enpresak 54 urte ditu eta robotekin beren kabuz lan egiten duten makinak eskaintzen ditu.

Ekomodok  hondakinak  diseinu  jasangarri  bihurtzen  ditu
15/09/2025 Nazioartekotzea

Ekomodok hondakinak diseinu jasangarri bihurtzen ditu

Motxiletatik hiri-altzarietara, Donostian egoitza duen enpresak ekoizpen-eredu zirkular eta arduratsu baten aldeko apustua egin du.

Wavegarden,  olatu  perfektuak  mundura  esportatzen  dituen  enpresa  donostiarra
10/09/2025 I+G+B

Wavegarden, olatu perfektuak mundura esportatzen dituen enpresa donostiarra

Teknologia propioarekin eta surf parkeetarako soluzio integralekin, orduko 1.000 olatu sortzeko gai den sistema patentatu bat garatu du eta dagoeneko 11 instalaziotan funtzionatzen du.

Joan blogera

Jarrai gaitzazu

Kanal espezializatuak eta eguneroko gaurkotasuna gure sareetan.