Onena Medicines: “Tumore zelula batzuk hilezkor bihurtzen dituen proteina bat deuseztatzeko sendagaiak garatzen ditugu”
Onena Medicines 2019ko apirilean hasi zuen bere jarduera Donostian, AEBetan hamarkada bat baino gehiago ikertzen aritu ondoren. Maider Zabalak, Neethan Loborekin batera enpresa sortu zuen. Enpresako zuzendari zientifiko honek (CSO, ingelesezko siglengatik) azaldu duenez, azken urteotan asko aurreratu da bioteknologiatik medikuntzari laguntzeko teknika berrien inguruan. Onena Medicines Mass Challenge nazioarteko azelerazio programan parte hartuko duten 100 enpresen artean aukeratu berri dute, mundu osoko mila proposamen baino gehiagoren artean. Enpresa hiru pertsonako talde batekin ari da lanean, eta datozen asteetan zabaltzeko prozesuan dago, gaur egungo tratamendu onkologikoekiko erresistenteak diren tumore-zelulen hazkunde-faktoreak blokeatzen jarraitzeko.
Duela hilabete batzuk hasi zenuten zuen jarduera Miramongo Zientzia eta Teknologia Parkean, eta terapia aurreratuetan oinarritzen den jarduera da hau, zehazki terapia zelularrean. Stanfordeko Unibertsitatean (AEB) eman zenituzten lehen urratsak. Zergatik etorri zarete Euskadira?
Ia 11 urtez Stanfordeko Unibertsitatean lan egin ondoren, nire jaioterrira etortzea erabaki genuen Onena Medicines hasteko. Familiaren euskarria hemen dugu, dedikazio eta denbora asko eskatzen duen abentura berri honi ekiteko aukera eman diguna. Donostia aukeratu genuen, hainbat arrazoirengatik: Euskadiko enpresa eta ekintzailetza ibilbide eta kulturagatik, BIC Gipuzkoa hemen dagoelako, erabiltzeko dagoen laborategi komunagatik, Gipuzkoa eta Donostia biosasunaren sektorean egiten ari diren aurrera pausoengatik eta bioteknologiako ‘start-up‘ ak sortzeko eta hasteko finantza-tresnengatik, beste finantza-laguntza mota batzuk urriak baitira.
Terapia aurreratuak garatze prozesu batean murgilduta daude. Gaixotasunak epe ertain eta luzean tratatzeko ibilbide hoberena direla uste duzue?
Azken urteotan asko aurreratu da hainbat gaixotasunen arrazoiak aztertzea ahalbidetu diguten teknika berrien garapenean. Gainera, orain badakigu zergatik funtzionatzen duten tratamendu batzuek eta zergatik beste batzuek ez, eta horien arrazoiak . Horren guztiaren ondorioz, eta tratamendu eraginkorrik ez duten pazienteen beharrak betetzeko helburuarekin, gabeziak betetzeko tratamendu berriak diseinatu dira.
“Gaixotasun larriak tratatzen ditugu zelulen hilezkortasunaren gako zahar bat kontrolatuz“. Zertan oinarritzen da Onena Medicines? Zer eskaintzen du?
Onena Medicines-en, tumore-zelulek dituzten hazkunde-faktore batzuen funtzioa neutralizatzen saiatzen gara; izan ere, tumorearen hazkundeari eusteko gai dira, ohiko tratamenduekiko erresistenteak dira eta metastatizatzeko edo gorputzean barreiatzeko gaitasuna dute. Hazkunde-faktore horiek tumore-zelula txarrei birsortzeko gaitasuna ematen diete, edo, lehen azaldu dugun bezala, hilezkorrak izateko gaitasuna ematen diete. Hazkunde-faktore horien blokeoak tumoreen hedapena inhibitzen duela ikusi dugu, laborategiko animalia saiakuntzetan probatu da, hain zuzen ere.
Proteina horiek neutralizatzeak kimioterapiak eta immunoterapiak funtzionatzea eragiten du?
Gaur egun, erabiltzen diren medikamentu askotan, tumore-zelulek gorputzeko zelula osasuntsuekiko dituzten alterazio genetiko edo funtzionalen aurkikuntzetan oinarritzen dira. Adibidez, kimioterapia zelulen ugalketa inhibitzera bideratuta dago, jakinik tumore-zelulak maizago banatzen direla zelula osasuntsu gehienak baino. Baina maila zientifikoan eta klinikoan tumoreak tumore-zelula desberdinez osatuta daudela dakigu, eta, horregatik, ohiko tratamenduei modu desberdinean erantzun diezaiekete. Tratamendu horiek askotan eraginkorrak badira ere, ez dute kasu guztietan funtzionatzen; tumorean dauden zelula batzuek ez diete tratamendu horiei erantzuten, eta ez badira ezabatzen, tumore bat sor dezakete berriro, tratamenduak arrakasta izan duela pentsatu, eta hilabete edo urte batzuetara berriro agertu. Onena Medicinesen jarraitzen dugun estrategia hilezkortasun-funtzio espezifiko horren aurkako sendagaiak garatzea da, eta, gure ustez, beste tratamendu mota batzuekin bateratu daiteke.
Lan egiten al dute Euskadiko biozientzien eta osasunaren sektoreko beste eragile batzuekin?
Bai, Euskadin ikerketa eta teknologia institutuak oso puntakoak dira mundu mailan (hori izan zen Euskadi aukeratzearen arrazoietako bat Onena non ireki erabakitzeko orduan). Dagoeneko ezarri ditugu lankidetzak Zientzia, Teknologia eta Berrikuntzaren Euskal Sareko hainbat agentziarekin.
Zeintzuk dira orain enpresa gisa dituzten erronkak eta helburuak?
Sektore bioteknologikoa oso sektore berezia da, inbertsio handia eskatzen baitu, arriskutsua da eta etekinak epe luzera iristen dira. Inbertitzaile askok horrelako ekimenetatik ‘ihes’ egiten dute, baina horrelako enpresen garapenerako eta jarduerarako finantziazio beharra kritikoa da. Kualifikazio handiko langile exekutiboak eta zientzialariak biltzea lortu beharreko beste erronka bat izan daiteke.
Lotutako albisteak
Abuelo Actual, bi hamarkada adinekoen etxeak oztoporik gabeko espazio bihurtzen
Bizkaiko Silver Economy-ko Enpresen Gidaren parte da eta Nagusi Intelligence Centerrek bultzatu du, Foru Aldundiaren proiektu estrategikoak.
Moldes Ura enpresak berrikuntzaren alde egin du lehiakorra izaten jarraitzeko
Zamudion kokatuta, automobilgintza sektorerako injekzio eta konpresio moldeak ekoizten ditu enpresak, eta duela gutxi SPRI Taldearen Hazinnova programan parte hartu du.
Amazinglers: “Gazteek TikTok bidez lana bilatu eta aurkitu ere egiten dute, eta horretara egokitu behar gara”
Igone Ruiz de Azua arabarrak sortutako startupak gazteak enpleguekin eta praktikekin konektatzen dituen plataforma bat baino askoz gehiago izan nahi du; talentu bila enpresei aholkuak ematen dizkien eta belaunaldi berrien potentzialaren aldeko apustua egiten duen komunitatea.
Aracel proiektuak irtenbide berriak garatu ditu eraikuntzan energia-mendekotasuna murrizteko
Belako Lanak buru duela, karbono-aztarna baxuko mortero bat eta isolamendurako eko-panelak diseinatu ditu, SATE sistema batean integratzeko. SPRI Taldearen Hazitek laguntza-programaren babesa izan du.
Alterity, robotika mugikorrarentzat eta mugikortasun elektriko arinarentzat bateriak fabrikatzen dituen enpresa bizkaitarra
Elkarteak SPRI taldearen nazioartekotze-programaren laguntza bat jaso du, eta bezeroak ditu jada Italian, Suitzan eta Herbehereetan
Sariki, metrologian liderra den ETEa: “BIND SMEk zure erronketarako soluzioak dituzten startupekin konektatzen zaitu”
Gipuzkoako ETEak 40 urte beteko ditu 2025ean, eta BIND SMEren, Eusko Jaurlaritzak sustatutako eta startupekin berrikuntza irekian jarduteko programaren, 2. edizioan parte hartu zuen
Novaut, blog batetik jaio zen marketplace industrialaren finkapena
Merkatuan bost urte daramatza, eta Arabako enpresak lortu du bere lekua egitea ordezko pieza kritikoen sektoreko erraldoien artean
Makegik retrofitting industrialaren aldeko apustua egin du, nazioarteko hedapenerako bide gisa
Makina-erreminten eguneratzean espezializatutako enpresa gipuzkoarra merkatu aeroespazialean oinarritutako lan-ildo berriak garatzen ari da.
Rebel Tickets, sarreren birsalmentan iruzurrari eta gehiegizko prezioei aurre egiteko sortutako enpresa bizkaitarra
Gaur egun, beren publikoari baimendutako birsalmenta eskaini nahi dioten jaialdi, kontzertu eta bestelako ekitaldien sustatzaileekin lan egiten du.
EatAmigo, ostalaritzako eskaerak automatizatzeko AA erabiltzen duen tresna
Gipuzkoako enpresak jatetxeekin, ostalaritza kateekin eta elikagai banaketa enpresekin egiten du lan estatu mailan, eta duela gutxi Mexikon lortu du lehen bezeroa.