Maider Zabala, co-fundadora
Maider Zabala, Onena Medicines
Berrikuntza Ekintzailetza I+G+B
Elkarrizketak 16 uztaila, 2020

Onena Medicines: “Tumore zelula batzuk hilezkor bihurtzen dituen proteina bat deuseztatzeko sendagaiak garatzen ditugu”

Onena Medicines 2019ko apirilean hasi zuen bere jarduera  Donostian, AEBetan hamarkada bat baino gehiago ikertzen aritu ondoren. Maider Zabalak, Neethan Loborekin batera enpresa sortu zuen. Enpresako zuzendari zientifiko honek (CSO, ingelesezko siglengatik) azaldu duenez, azken urteotan asko aurreratu da bioteknologiatik medikuntzari laguntzeko teknika berrien inguruan.
-

OnenMedicines 2019ko apirilean hasi zuen bere jarduera  Donostian, AEBetan hamarkada bat baino gehiago ikertzen aritu ondoren. Maider Zabalak, Neethan Loborekin batera enpresa sortu zuen. Enpresako zuzendari zientifiko honek (CSO, ingelesezko siglengatik) azaldu duenez, azken urteotan asko aurreratu da bioteknologiatik medikuntzari laguntzeko teknika berrien inguruan. Onena Medicines Mass Challenge nazioarteko azelerazio programan parte hartuko duten 100 enpresen artean aukeratu berri dute, mundu osoko mila proposamen baino gehiagoren artean. Enpresa hiru pertsonako talde batekin ari da lanean, eta  datozen asteetan zabaltzeko prozesuan dago, gaur egungo tratamendu onkologikoekiko erresistenteak diren tumore-zelulen hazkunde-faktoreak blokeatzen jarraitzeko. 

Duela hilabete batzuk hasi zenuten zuen jarduera Miramongo Zientzia eta Teknologia Parkean, eta terapia aurreratuetan oinarritzen den jarduera da hau, zehazki terapia zelularrean. Stanfordeko Unibertsitatean (AEB) eman zenituzten lehen urratsak. Zergatik etorri zarete Euskadira? 

Ia 11 urtez Stanfordeko Unibertsitatean lan egin ondoren, nire jaioterrira etortzea erabaki genuen Onena Medicines hasteko. Familiaren euskarria hemen dugu, dedikazio eta denbora asko eskatzen duen abentura berri honi ekiteko aukera eman diguna. Donostia aukeratu genuen, hainbat arrazoirengatik: Euskadiko enpresa eta ekintzailetza ibilbide eta kulturagatik, BIC Gipuzkoa hemen dagoelako, erabiltzeko dagoen laborategi komunagatikGipuzkoa eta Donostia biosasunaren sektorean egiten ari diren aurrera pausoengatik eta bioteknologiako ‘start-up‘ ak sortzeko eta hasteko finantza-tresnengatik, beste finantza-laguntza mota batzuk urriak baitira. 

Terapia aurreratuak garatze prozesu batean murgilduta daude. Gaixotasunak epe ertain eta luzean tratatzeko ibilbide hoberena direla uste duzue? 

Azken urteotan asko aurreratu da hainbat gaixotasunen arrazoiak aztertzea ahalbidetu diguten teknika berrien garapenean. Gainera, orain  badakigu zergatik funtzionatzen duten tratamendu batzuek eta zergatik beste batzuek ez, eta horien arrazoiak . Horren guztiaren ondorioz, eta tratamendu eraginkorrik ez duten pazienteen beharrak betetzeko helburuarekin, gabeziak betetzeko tratamendu berriak diseinatu dira.   

“Gaixotasun larriak tratatzen ditugu zelulen hilezkortasunaren gako zahar bat kontrolatuz“. Zertan oinarritzen da Onena Medicines? Zer eskaintzen du? 

Onena Medicines-en, tumore-zelulek dituzten hazkunde-faktore batzuen funtzioa neutralizatzen saiatzen gara; izan ere, tumorearen hazkundeari eusteko gai dira, ohiko tratamenduekiko erresistenteak dira eta metastatizatzeko edo gorputzean barreiatzeko gaitasuna dute. Hazkunde-faktore horiek tumore-zelula txarrei birsortzeko gaitasuna ematen diete, edo, lehen azaldu dugun bezala, hilezkorrak izateko gaitasuna ematen diete. Hazkunde-faktore horien blokeoak tumoreen hedapena inhibitzen duela ikusi dugu, laborategiko animalia saiakuntzetan probatu da, hain zuzen ere. 

Proteina horiek neutralizatzeak kimioterapiak eta immunoterapiak funtzionatzea eragiten du? 

Gaur egun, erabiltzen diren medikamentu askotan, tumore-zelulek gorputzeko zelula osasuntsuekiko dituzten alterazio genetiko edo funtzionalen aurkikuntzetan oinarritzen dira. Adibidez, kimioterapia zelulen ugalketa inhibitzera bideratuta dago, jakinik tumore-zelulak maizago banatzen direla zelula osasuntsu gehienak baino. Baina maila zientifikoan eta klinikoan tumoreak tumore-zelula desberdinez osatuta daudela dakigu, eta, horregatik, ohiko tratamenduei modu desberdinean erantzun diezaiekete. Tratamendu horiek askotan eraginkorrak badira ere, ez dute kasu guztietan funtzionatzen; tumorean dauden zelula batzuek ez diete tratamendu horiei erantzuten, eta ez badira ezabatzen, tumore bat sor dezakete berriro, tratamenduak arrakasta izan duela pentsatu, eta hilabete edo urte batzuetara berriro agertu. OnenMedicinesen jarraitzen dugun estrategia hilezkortasun-funtzio espezifiko horren aurkako sendagaiak garatzea da, eta, gure ustez, beste tratamendu mota batzuekin bateratu daiteke. 

Lan egiten al dute Euskadiko biozientzien eta osasunaren sektoreko beste eragile batzuekin?  

Bai, Euskadin ikerketa eta teknologia institutuak oso puntakoak dira mundu mailan (hori izan zen Euskadi aukeratzearen arrazoietako bat Onena non ireki erabakitzeko orduan). Dagoeneko ezarri ditugu lankidetzak Zientzia, Teknologia eta Berrikuntzaren Euskal Sareko hainbat agentziarekin. 

Zeintzuk dira orain enpresa gisa dituzten erronkak eta helburuak? 

Sektore bioteknologikoa oso sektore berezia da, inbertsio handia eskatzen baitu, arriskutsua da eta etekinak epe luzera iristen dira. Inbertitzaile askok horrelako ekimenetatik ‘ihes’ egiten dute, baina horrelako enpresen garapenerako eta jarduerarako finantziazio beharra kritikoa da. Kualifikazio handiko langile exekutiboak eta zientzialariak biltzea lortu beharreko beste erronka bat izan daiteke. 

Lotutako albisteak

Saretzenek  euskal  nekazaritza  produktuak  dibertsifikatu  eta  hobeto  saltzea  du  helburu
27/10/2025 I+G+B

Saretzenek euskal nekazaritza produktuak dibertsifikatu eta hobeto saltzea du helburu

Lankidetza berritzaileko proiektu honen helburua Euskadiko ekoizle txikiak indartzea da prestakuntzaren, lankidetzaren eta merkaturatzearen hobekuntzaren arloetan.

Ipar  Blast,  industriako  piezen  bizitza  hobetzeko  tratamendu  berezia  eskaintzen  duen  ETEa
23/10/2025 Berrikuntza

Ipar Blast, industriako piezen bizitza hobetzeko tratamendu berezia eskaintzen duen ETEa

Itziargo enpresak shot peening deiturikoa aplikatzen du eta soluzio pertsonalizatuak eskaintzen dizkie bezeroei.

GH  Cranes  :  “Gure  enpresarentzako  erronka  garrantzitsuak  jorratzeko  aukera  ematen  digu  BIND  4.0k”
23/10/2025 Ekintzailetza

GH Cranes : “Gure enpresarentzako erronka garrantzitsuak jorratzeko aukera ematen digu BIND 4.0k”

Garabi-fabrikatzaile honek Beasainen du egoitza eta startupak eta finkatutako enpresak batzen dituen plataforma honetako protagonistetako bat da

Erke,  berrikuntza  eta  diseinu  modularra  laneko  ibilgailuak  optimizatzeko
20/10/2025 Berrikuntza

Erke, berrikuntza eta diseinu modularra laneko ibilgailuak optimizatzeko

Gipuzkoako enpresak funtzionaltasuna, segurtasuna eta eraginkortasuna konbinatzen dituzten soluzio pertsonalizatuak eskaintzen ditu hainbat merkatutako flota profesionalentzat.

Perihortz,  berrikuntzan  nagusi  mekanizazio  soluzio  azkarragoak  eta  pertsonalizatuagoak  eskaintzeko
15/10/2025 Berrikuntza

Perihortz, berrikuntzan nagusi mekanizazio soluzio azkarragoak eta pertsonalizatuagoak eskaintzeko

Gipuzkoako enpresak, planopeko eta material-sorta zabal baten erakustokiaren gainean mekanizazioan espezializatua, bost ardatzeko makina berri bat gehitu du, eta fabrikazio gehigarriaren aldeko apustua ere egin du.

Gamesa:  «Lideratzea  ez  da  gainetik  egotea,  alboan  egotea  da»
13/10/2025 Berrikuntza

Gamesa: «Lideratzea ez da gainetik egotea, alboan egotea da»

María José Bidaurretak 1986an Beasainen sortutako ETE baten bigarren belaunaldia zuzentzen du, eta gaur egun erreferentea dira industriako hornikuntzetan

Iraundi,  mugigarritasunerako  errodamendu  bereziak  nahieran  fabrikatzen  dituen  familiako  enpresa
09/10/2025 I+G+B

Iraundi, mugigarritasunerako errodamendu bereziak nahieran fabrikatzen dituen familiako enpresa

Bergarako enpresak SPRI Taldearen adimen artifizialeko programaren dirulaguntza jaso du, eta ekoitzitakoaren % 95 esportatzen du 

Vamos  a  Cuidarnos,  erronka  demografiko  global  baterako  tokiko  konponbidea

Vamos a Cuidarnos, erronka demografiko global baterako tokiko konponbidea

Bizkaiko enpresak aplikazio bat diseinatu du eguneroko bizitza errazteko eta adinekoen lotura sozialak indartzeko, zahartze-testuinguru gero eta handiago batean.

Circular  TwAIn:  “AAren  teknologiek  fabrikazio  zirkularreko  kateetan  duten  iraunkortasun-potentziala  askatzea  da  helburua”
08/10/2025 I+G+B

Circular TwAIn: “AAren teknologiek fabrikazio zirkularreko kateetan duten iraunkortasun-potentziala askatzea da helburua”

Tecnaliak proiektu europar hau bultzatu duen partzuergoan parte hartu du. Luis Usatorre proiektu-zuzendariak adierazi duenez, horrela "manufaktura- eta prozesu-industriaren balio-kate zirkularretako oztopoak murriztuko dira, adimen artifizialeko teknologiak erabiltzea eta guztiz aprobetxatzea erraztuz".

Modelos  Arnon-en  prototipoak,  metal  urtuzko  piezak  lortzeko  oinarria
07/10/2025 Berrikuntza

Modelos Arnon-en prototipoak, metal urtuzko piezak lortzeko oinarria

Gipuzkoako enpresak egur, poliestireno edo erretxinazko prototipoak ekoizten ditu, eta funtsezkoak dira makina-erreminta, automobilgintza edo ontzigintza bezalako sektoreentzat.

Joan blogera

Jarrai gaitzazu

Kanal espezializatuak eta eguneroko gaurkotasuna gure sareetan.