Natxo Rojo.
Adimen Artifiziala
Elkarrizketak 3 urria, 2025

Dorletek Luxorreko Tenpluko eta Erregeen Haraneko segurtasun-perimetroa babesten du Egipton

Arabako teknologia-enpresak ingurua aldatu gabe behatzen, antzematen eta jarduten duen lurpeko «zaindari» ikusezin bat garatu du.
-

Arabako Dorlet konpainia 1989an sortu zuten eta Euskadiko Parke Teknologikoan (Arabako Campusa) du egoitza. Merkatu-nitxoa hauetan ardazten du: segurtasun adimenduna eta sarbideen kontrol integralei dagokien guztia, bereziki instalazio kritikoekin lotutakoa, hau da sareak, zerbitzuak edo ekipo fisikoak eta informazioaren teknologiakoak —horiek eten edo suntsitzeak inpaktu handia izan dezake gizartean—. Azken proiektuetako batek Egiptora eraman du, eta bertan segurtasun-perimetro bat garatu du turismo-inpaktu handiko kokalekuak babesteko, esaterako, Luxorreko Tenplua, Hatshepsuteko Gunea eta Erregeen Harana. Natxo Rojok, Dorlet Securityko Negozio Unitateko zuzendariak dioenez, hori guztia «ondare arkeologikoa errespetatuz eta inpaktu bisuala saihestuz».

Zer testuingurutan sortu zen proiektua?

Talde integristek turistei egindako erasoen harira, Egiptoko Gobernuak kokaleku arkeologiko nagusien segurtasuna nabarmen indartzea erabaki zuen. Hor hasi ziren estatuarekin lanean hainbat enpresa espezializatu. Horien artean, gureari eman zitzaion balio neurtezineko lekuetan —Luxorreko Tenplua, Hatshepsuteko Gunea eta Erregeen Harana— teknologia-irtenbideak emateko ardura. Lehenengo egunetik bagenekien proiektu oso berezia zela, segurtasuna emateaz gain ondare unibertsala babestu behar baitzen.

Zer esan nahi du Dorletentzat nazioartean horrelako garrantzia duen proiektu batean parte hartu izanak?

Guretzako sekulako ardura da, eta, aldi berean, oso harro gaude. Oso eskakizun handiko nazioarteko eszenatokian gure gaitasuna erakutsi ahal izan dugula esan nahi du. Ez da edozein ingurune: Gizateriaren Ondare aldarrikatutako lekuak dira, milioika pertsonak bisitatuak. Gure helburua teknologia aurreratua ematea izan da, baina beti kultura-sentikortasunarekin eta inbaditzen ez duten irtenbide eraginkorrekin, ez dutenak ez paisaia, ez bisitariaren esperientzia aldatzen. Horrez gain, gure nazioarteko proiekzioa indartzeko aukera eman digu, eta Miñaoko zentroan garatzen dugun berrikuntza hain proiektu sinbolikoetan presente egon daitekeela erakutsi du.

Zer tamaina du perimetroa jarri diozuen eremuak?

Zenbakiek ulertzen laguntzen dute. Luxorreko Tenpluan gutxi gorabehera kilometro bateko perimetroa dago. Hatshepsuteko Gunean eta Erregeen Haranean, berriz, askoz handiagoa da tamaina: 10 kilometro inguru zirkuluerdi forman. Eta zirkuluerdi horretako zati irekia Egiptoko indar militarrek babesten dute. Horrela, guztia babesten da: teknologia dago prestatutako eremuetan eta gizakiak gainerakoan. Horrek ondo erakusten du erronkaren eskala: desertuan bertan zeuden eremu erraldoi eta irekiak babestu behar ziren, hesi modernoak edo balio arkeologikoa hondatzen duten elementuak ezarri gabe.

Irtenbidearen funtsa perimetroa babesteko lur azpiko sistema bat da. Nola funtzionatzen du?

Ideia azaltzea erraza da, eta, era berean, oso eraginkorra da. Lur azpian kable sentsore bat jartzen da, gizakion begientzat ikusezina, gai dena urrats batek edo eremuko edozein mugimendu esanguratsuk eragindako presio-aldaketak antzemateko. Seinale hori sistemaren burmuin gisa diharduen kontroleko unitate —Dorletek garatutako ordenagailu txiki bat—batera joaten da. Hor programatutako algoritmoen bitartez aztertzen da, eta benetan modu bidegabean sartzen ari direla ikusten bada, milisegundo batzuetan aktibatzen da erantzun automatikoen kate bat. Jarraian, kontrol-zentroko operadorera iristen da, eta haren pantailan ikusten du mapa sinoptiko batean geolokalizatuta, zuzeneko irudiekin batera. Gainera, gure sistemak sarbide fisikoen kontrola RFID irakurgailuen bitartez kudeatzen du eremu mugatuenetan. Honako hau da gakoa: prozesu osoa berehala gertatzen da, paisaia arkeologikoa aldatzen duten hesirik eta sistemarik gabe, eta segurtasun eraginkorra eta ikusezina lortzen da horrela.

Zehazki zer gertatzen da norbaitek baimenik gabeko eremu bat zapaltzean?

Sistemak ingurua aldatu gabe behatzen, antzematen eta jarduten duen zaindari ikusezin gisa funtzionatzen du. Lurrak berak erreakzionatuko balu bezala da, eta inork ikusten ez duen, baina guztia behatzen duen mekanismo bat pizten da. Perimetroan sarrera bidegabeak prebenitzeko tresna da, logika beti berbera da, gutxieneko ekintza bat ezin hobeto antolatutako segurtasun-alerta bihurtzen da. Nahikoa da norbaitek babestutako eremu bat zapaltzea lurperatutako sentsoreak presioa antzemateko eta seinale elektriko bihurtzeko. Seinale hori ez da hor gelditzen, berehalako erantzun-kate baten abiapuntua delako, ezinbesteko hiru fase konbinatzen dituena: antzematea, disuasioa eta egiaztapena. Praktikan, hareako urrats arrunt baten moduan hasten dena milisegundo batzuetan guztiz trazatutako erantzun antolatu bihurtzen da.

Eta desertua bezain ingurune gogor batean, nola ekiditen dira alarma faltsu posibleak?

Oso puntu garrantzitsua da hori, alarma faltsuak eragiten dituen sistema batek erabilgarria izateari uzten diolako. Desertuko ingurunea oso exijentea da (haizea, harea, muturreko tenperaturak, animalia txikiak…) Alarma faltsuak ekiditeko hainbat segurtasun-geruza erabiltzen ditugu, eta, gainera, hain muturrekoa den kliman fidagarritasuna bermatzeko, kontroleko unitateak gordeta dauden kaxa guztiek aire girotua eta tenperatura-sentsoreak dituzte; horri esker, elektronikak beti baldintza optimoetan funtzionatzen duela ziurtatzen da, baita muturreko beroarekin ere. Horrekin guztiarekin, sistema sendo eta fidagarri bat lortzen dugu, muturreko baldintzetan lan egiteko eta alarma faltsuak minimora murrizteko gai dena.

Nola koordinatzen da sistema hori guztia eta nork kudeatzen du?

Sistema osoa prestasun handiko bi kontrol-zentrok ikuskatzen dute. Horrek esan nahi du batek huts eginez gero besteak automatikoki hartzen duela kontrola, eta segurtasuna ez da inoiz eteten. Ikuspegi horrek ziurtatzen digu dena modu zentralizatuan ikusten dela, eta gertakari bakoitza erregistratzen eta dokumentatzen dela —trazabilitatea eta konfiantza ematen du horrek—. Era berean, segurtasuna ikusezina da bisitarientzat, ez dagoelako kultura-esperientzia hondatzen duen elementurik.

Zein da kultura-inpaktua eta zer irudikatzen du proiektu honek Dorletentzat?

Kultura-inpaktua oso positiboa da, segurtasuna ikusezina eta errespetuzkoa delako: ez dago paisaia arkeologikoa ikustea eragozten duen hesirik edo elementurik. Bisitariak tenpluaz edo haranaz gozatu dezake teknologiaren presentzia nabaritu gabe, baina uneoro babestuta egonda. Dorletentzat mugarri adierazgarria da proiektu hau. Gure berrikuntza munduko eszenatoki adierazgarri eta exijenteenetako batera eraman dezakegula erakustea suposatzen du. Harrotasuna eragiten du, baina ardura ere bai, gizateria guztiarena den ondare unibertsala babesteaz ari baikara.

Lotutako albisteak

Entelgy-k  eraldaketa  digitala  bultzatzen  du  pertsonengan  oinarritutako  irtenbide  teknologikoekin

Entelgy-k eraldaketa digitala bultzatzen du pertsonengan oinarritutako irtenbide teknologikoekin

Konpainia enpresen eta erakunde publikoen bazkide estrategiko gisa finkatu da, digitalizaziorako eta adimen artifiziala hartzeko bidean aurrera egiteko.

Ipar  Blast,  industriako  piezen  bizitza  hobetzeko  tratamendu  berezia  eskaintzen  duen  ETEa
23/10/2025 Berrikuntza

Ipar Blast, industriako piezen bizitza hobetzeko tratamendu berezia eskaintzen duen ETEa

Itziargo enpresak shot peening deiturikoa aplikatzen du eta soluzio pertsonalizatuak eskaintzen dizkie bezeroei.

GH  Cranes  :  “Gure  enpresarentzako  erronka  garrantzitsuak  jorratzeko  aukera  ematen  digu  BIND  4.0k”
23/10/2025 Ekintzailetza

GH Cranes : “Gure enpresarentzako erronka garrantzitsuak jorratzeko aukera ematen digu BIND 4.0k”

Garabi-fabrikatzaile honek Beasainen du egoitza eta startupak eta finkatutako enpresak batzen dituen plataforma honetako protagonistetako bat da

Tentsio  baxuko  kable  elektronikoen  soluzio  pertsonalizatuak  eskaintzen  ditu  CENSAk

Tentsio baxuko kable elektronikoen soluzio pertsonalizatuak eskaintzen ditu CENSAk

Hernaniko SPRI Taldearen Kloud programako laguntza jaso du eta I+Gko bere laborategi propioa du.

Testualia,  gai-zerrendatik  azterketara  klik  batean

Testualia, gai-zerrendatik azterketara klik batean

Bilboko enpresaren IAk ebaluazioen sorrera eta zuzenketa automatizatzen ditu, eta berehalako feedbacka eskaintzen du.

Kernet,  bezeroaren  neurrira  egindako  irtenbide  teknologikoen  ingeniaritza

Kernet, bezeroaren neurrira egindako irtenbide teknologikoen ingeniaritza

Erandioko enpresak SPRI Taldearen Kloud programako laguntza jaso du, eta 40 zerbitzari kudeatzen ditu Frantziako eta Irlandako bi datu-zentrotan

Vicomtech:  “AA  etikoak  aurrerapen  teknologikoa  gidatu  behar  du,  pertsonen  ongizatea  ziurtatuz  berrikuntza  geldiarazi  gabe”

Vicomtech: “AA etikoak aurrerapen teknologikoa gidatu behar du, pertsonen ongizatea ziurtatuz berrikuntza geldiarazi gabe”

Vicomtech-eko Edurne Loyarte doktoreak AA-k dituen erronkak analizatu ditu, zentzu guztietan, erantzukizun sozialaren eta etikaren ikuspegitik.

Mekalerunen  digitalizazioak  aukera  ematen  du  produktibitate  handiagoarekin  fakturazio  errekorra  lortzeko

Mekalerunen digitalizazioak aukera ematen du produktibitate handiagoarekin fakturazio errekorra lortzeko

Elgoibarko enpresak tamaina handiko piezak mekanizatzen ditu eta SPRI Taldearen Industria Digitala programako laguntza jaso du

Erke,  berrikuntza  eta  diseinu  modularra  laneko  ibilgailuak  optimizatzeko
20/10/2025 Berrikuntza

Erke, berrikuntza eta diseinu modularra laneko ibilgailuak optimizatzeko

Gipuzkoako enpresak funtzionaltasuna, segurtasuna eta eraginkortasuna konbinatzen dituzten soluzio pertsonalizatuak eskaintzen ditu hainbat merkatutako flota profesionalentzat.

Artechek  haren  zuzendaritzako  organoetan  emakumeen  ordezkaritza  % 40koa  izatea  nahi  du
17/10/2025 Berdintasuna

Artechek haren zuzendaritzako organoetan emakumeen ordezkaritza % 40koa izatea nahi du

Bizkaiko enpresak SPRI Taldeak garatu berri duen «Berdintasunak industria-lehiakortasunean duen eragina» ikerketan hartu du parte

Joan blogera

Jarrai gaitzazu

Kanal espezializatuak eta eguneroko gaurkotasuna gure sareetan.