Natxo Rojo.
Adimen Artifiziala
Elkarrizketak 3 urria, 2025

Dorletek Luxorreko Tenpluko eta Erregeen Haraneko segurtasun-perimetroa babesten du Egipton

Arabako teknologia-enpresak ingurua aldatu gabe behatzen, antzematen eta jarduten duen lurpeko «zaindari» ikusezin bat garatu du.
-

Arabako Dorlet konpainia 1989an sortu zuten eta Euskadiko Parke Teknologikoan (Arabako Campusa) du egoitza. Merkatu-nitxoa hauetan ardazten du: segurtasun adimenduna eta sarbideen kontrol integralei dagokien guztia, bereziki instalazio kritikoekin lotutakoa, hau da sareak, zerbitzuak edo ekipo fisikoak eta informazioaren teknologiakoak —horiek eten edo suntsitzeak inpaktu handia izan dezake gizartean—. Azken proiektuetako batek Egiptora eraman du, eta bertan segurtasun-perimetro bat garatu du turismo-inpaktu handiko kokalekuak babesteko, esaterako, Luxorreko Tenplua, Hatshepsuteko Gunea eta Erregeen Harana. Natxo Rojok, Dorlet Securityko Negozio Unitateko zuzendariak dioenez, hori guztia «ondare arkeologikoa errespetatuz eta inpaktu bisuala saihestuz».

Zer testuingurutan sortu zen proiektua?

Talde integristek turistei egindako erasoen harira, Egiptoko Gobernuak kokaleku arkeologiko nagusien segurtasuna nabarmen indartzea erabaki zuen. Hor hasi ziren estatuarekin lanean hainbat enpresa espezializatu. Horien artean, gureari eman zitzaion balio neurtezineko lekuetan —Luxorreko Tenplua, Hatshepsuteko Gunea eta Erregeen Harana— teknologia-irtenbideak emateko ardura. Lehenengo egunetik bagenekien proiektu oso berezia zela, segurtasuna emateaz gain ondare unibertsala babestu behar baitzen.

Zer esan nahi du Dorletentzat nazioartean horrelako garrantzia duen proiektu batean parte hartu izanak?

Guretzako sekulako ardura da, eta, aldi berean, oso harro gaude. Oso eskakizun handiko nazioarteko eszenatokian gure gaitasuna erakutsi ahal izan dugula esan nahi du. Ez da edozein ingurune: Gizateriaren Ondare aldarrikatutako lekuak dira, milioika pertsonak bisitatuak. Gure helburua teknologia aurreratua ematea izan da, baina beti kultura-sentikortasunarekin eta inbaditzen ez duten irtenbide eraginkorrekin, ez dutenak ez paisaia, ez bisitariaren esperientzia aldatzen. Horrez gain, gure nazioarteko proiekzioa indartzeko aukera eman digu, eta Miñaoko zentroan garatzen dugun berrikuntza hain proiektu sinbolikoetan presente egon daitekeela erakutsi du.

Zer tamaina du perimetroa jarri diozuen eremuak?

Zenbakiek ulertzen laguntzen dute. Luxorreko Tenpluan gutxi gorabehera kilometro bateko perimetroa dago. Hatshepsuteko Gunean eta Erregeen Haranean, berriz, askoz handiagoa da tamaina: 10 kilometro inguru zirkuluerdi forman. Eta zirkuluerdi horretako zati irekia Egiptoko indar militarrek babesten dute. Horrela, guztia babesten da: teknologia dago prestatutako eremuetan eta gizakiak gainerakoan. Horrek ondo erakusten du erronkaren eskala: desertuan bertan zeuden eremu erraldoi eta irekiak babestu behar ziren, hesi modernoak edo balio arkeologikoa hondatzen duten elementuak ezarri gabe.

Irtenbidearen funtsa perimetroa babesteko lur azpiko sistema bat da. Nola funtzionatzen du?

Ideia azaltzea erraza da, eta, era berean, oso eraginkorra da. Lur azpian kable sentsore bat jartzen da, gizakion begientzat ikusezina, gai dena urrats batek edo eremuko edozein mugimendu esanguratsuk eragindako presio-aldaketak antzemateko. Seinale hori sistemaren burmuin gisa diharduen kontroleko unitate —Dorletek garatutako ordenagailu txiki bat—batera joaten da. Hor programatutako algoritmoen bitartez aztertzen da, eta benetan modu bidegabean sartzen ari direla ikusten bada, milisegundo batzuetan aktibatzen da erantzun automatikoen kate bat. Jarraian, kontrol-zentroko operadorera iristen da, eta haren pantailan ikusten du mapa sinoptiko batean geolokalizatuta, zuzeneko irudiekin batera. Gainera, gure sistemak sarbide fisikoen kontrola RFID irakurgailuen bitartez kudeatzen du eremu mugatuenetan. Honako hau da gakoa: prozesu osoa berehala gertatzen da, paisaia arkeologikoa aldatzen duten hesirik eta sistemarik gabe, eta segurtasun eraginkorra eta ikusezina lortzen da horrela.

Zehazki zer gertatzen da norbaitek baimenik gabeko eremu bat zapaltzean?

Sistemak ingurua aldatu gabe behatzen, antzematen eta jarduten duen zaindari ikusezin gisa funtzionatzen du. Lurrak berak erreakzionatuko balu bezala da, eta inork ikusten ez duen, baina guztia behatzen duen mekanismo bat pizten da. Perimetroan sarrera bidegabeak prebenitzeko tresna da, logika beti berbera da, gutxieneko ekintza bat ezin hobeto antolatutako segurtasun-alerta bihurtzen da. Nahikoa da norbaitek babestutako eremu bat zapaltzea lurperatutako sentsoreak presioa antzemateko eta seinale elektriko bihurtzeko. Seinale hori ez da hor gelditzen, berehalako erantzun-kate baten abiapuntua delako, ezinbesteko hiru fase konbinatzen dituena: antzematea, disuasioa eta egiaztapena. Praktikan, hareako urrats arrunt baten moduan hasten dena milisegundo batzuetan guztiz trazatutako erantzun antolatu bihurtzen da.

Eta desertua bezain ingurune gogor batean, nola ekiditen dira alarma faltsu posibleak?

Oso puntu garrantzitsua da hori, alarma faltsuak eragiten dituen sistema batek erabilgarria izateari uzten diolako. Desertuko ingurunea oso exijentea da (haizea, harea, muturreko tenperaturak, animalia txikiak…) Alarma faltsuak ekiditeko hainbat segurtasun-geruza erabiltzen ditugu, eta, gainera, hain muturrekoa den kliman fidagarritasuna bermatzeko, kontroleko unitateak gordeta dauden kaxa guztiek aire girotua eta tenperatura-sentsoreak dituzte; horri esker, elektronikak beti baldintza optimoetan funtzionatzen duela ziurtatzen da, baita muturreko beroarekin ere. Horrekin guztiarekin, sistema sendo eta fidagarri bat lortzen dugu, muturreko baldintzetan lan egiteko eta alarma faltsuak minimora murrizteko gai dena.

Nola koordinatzen da sistema hori guztia eta nork kudeatzen du?

Sistema osoa prestasun handiko bi kontrol-zentrok ikuskatzen dute. Horrek esan nahi du batek huts eginez gero besteak automatikoki hartzen duela kontrola, eta segurtasuna ez da inoiz eteten. Ikuspegi horrek ziurtatzen digu dena modu zentralizatuan ikusten dela, eta gertakari bakoitza erregistratzen eta dokumentatzen dela —trazabilitatea eta konfiantza ematen du horrek—. Era berean, segurtasuna ikusezina da bisitarientzat, ez dagoelako kultura-esperientzia hondatzen duen elementurik.

Zein da kultura-inpaktua eta zer irudikatzen du proiektu honek Dorletentzat?

Kultura-inpaktua oso positiboa da, segurtasuna ikusezina eta errespetuzkoa delako: ez dago paisaia arkeologikoa ikustea eragozten duen hesirik edo elementurik. Bisitariak tenpluaz edo haranaz gozatu dezake teknologiaren presentzia nabaritu gabe, baina uneoro babestuta egonda. Dorletentzat mugarri adierazgarria da proiektu hau. Gure berrikuntza munduko eszenatoki adierazgarri eta exijenteenetako batera eraman dezakegula erakustea suposatzen du. Harrotasuna eragiten du, baina ardura ere bai, gizateria guztiarena den ondare unibertsala babesteaz ari baikara.

Lotutako albisteak

TECCI,  zirkuitu  inprimatuak  elektronikarako  neurrira  fabrikatzen  dituen  Gipuzkoako  ETEa
03/10/2025 Berrikuntza

TECCI, zirkuitu inprimatuak elektronikarako neurrira fabrikatzen dituen Gipuzkoako ETEa

Enpresak SPRI Taldearen Industria Digitala programaren dirulaguntza jaso du, eta 3,5 milioi inbertitu ditu bere modernizazio-estrategian.

Ikermanek  bere  25.  urteurrena  ospatu  du  enpresaren  hedapenean  oinarrituta
02/10/2025 Nazioartekotzea

Ikermanek bere 25. urteurrena ospatu du enpresaren hedapenean oinarrituta

Arabako enpresak makineria berezia fabrikatu eta diseinatzen du, eta nazioartekotzea indartzea eta merkatu estrategikoetan bezeroen kopurua handitzea du helburu.

GAIA  proiektuak  berrikuntza  adimenduna  eskaintzen  du  baso-suteen  kudeaketa  iraultzeko

GAIA proiektuak berrikuntza adimenduna eskaintzen du baso-suteen kudeaketa iraultzeko

Tekniker zentro teknologikoa eta Gogoa enpresa bizkaitarra lanean ari dira larrialdi zerbitzuei gaitasun aitzindariak dituzten babes indibidualeko elementuak emateko.

Euskal  Herriko  Itsas  Foroko  enpresak  Txina  eta  Norbegiarekin  harremanetan  jarri  dira  merkatu  estrategikoen  bila
01/10/2025 Nazioartekotzea

Euskal Herriko Itsas Foroko enpresak Txina eta Norbegiarekin harremanetan jarri dira merkatu estrategikoen bila

Bi herrialde horietara egindako misioen ondoren, klusterrak Hego Koreara aurreikusi du aurten.

Asier  Aguirrebeña  (Alfa  MIMtech):  “MIM  teknologiak  aukera  ematen  digu  prestazio  handiko  pieza  konplexuetan  berrikuntzak  egiteko”
30/09/2025 Berrikuntza

Asier Aguirrebeña (Alfa MIMtech): “MIM teknologiak aukera ematen digu prestazio handiko pieza konplexuetan berrikuntzak egiteko”

Eibarko enpresak pieza metalikoak Metal Injection Moulding teknologiaren bidez fabrikatzen espezializatuta dago, eta “giltza eskura piezaren diseinutik azken entregara arteko” soluzioak eskaintzeko duen malgutasun produktibo handiagatik nabarmentzen da.

Teslec,  azpiegitura  kritikoak  argitzen  dituen  kablerik  gabeko  berrikuntza
29/09/2025 Berrikuntza

Teslec, azpiegitura kritikoak argitzen dituen kablerik gabeko berrikuntza

Bizkaiko enpresak kable ikusgairik gabeko argiak diseinatu eta instalatzen ditu, indukzio elektromagnetikoan oinarrituta, segurtasuna hobetzeko eta mantentze-lanak murrizteko.

Adaptam  Therapeutics-ek  minbiziaren  aurkako  immunoterapian  aurrera  egiteko  antigorputz  berritzaileak  garatzen  ditu
25/09/2025 Ekintzailetza

Adaptam Therapeutics-ek minbiziaren aurkako immunoterapian aurrera egiteko antigorputz berritzaileak garatzen ditu

Startup bioteknologikoak SPRI Taldearen programen laguntzari esker tumore-mikroingurunera zuzendutako terapiak diseinatzen ditu.

Hondakin-uren  araztegiak  modu  integralean  kudeatzeko  plataforma  digital  berria

Hondakin-uren araztegiak modu integralean kudeatzeko plataforma digital berria

Soluzioak Helinia du izena eta Gipuzkoako Cimico enpresak garatu du. Hiru zutabe nagusi ditu: kontrol automatiko aurreratua, monitorizazioa eta analitika aurreratua eta biki digital berritzailea.

Lainomedical  enpresak  lainoztagailu  berritzaile  bat  garatu  du  arnasketa-gaixotasunen  tratamendua  hobetzeko

Lainomedical enpresak lainoztagailu berritzaile bat garatu du arnasketa-gaixotasunen tratamendua hobetzeko

Gipuzkoako konpainiak patentatutako teknologia eta formulazio propioak konbinatzen ditu arnas zaintzarako sistema integral bat eskaintzeko, nazioko eta nazioarteko bezero farmazeutikoei zuzendua.

Four9s:  “Gure  tresna  lehiakorrena  bihurtu  da  SQL  Server  datu-baseak  aztertzeko”

Four9s: “Gure tresna lehiakorrena bihurtu da SQL Server datu-baseak aztertzeko”

Enpresa bizkaitar honen soluzioa SQL Server-en datu-baseak behatzeko software bat da. Fernando Penacho negozio-garapeneko zuzendariaren arabera, "funtsezkoa da errendimendua, egonkortasuna eta segurtasuna bermatzeko".

Joan blogera

Jarrai gaitzazu

Kanal espezializatuak eta eguneroko gaurkotasuna gure sareetan.